‘Het onderwerp staat meteen op de kaart’

Als verloskundige en VU-onderzoeker komt dr. Janneke Gitsels-van der Wal geregeld in aanraking met het onderwerp bevolkingsonderzoeken. Vijf vragen over haar ervaringen hiermee in de praktijk.

Hoe belangrijk is het bevolkingsonderzoek voor uw cliënten?

‘Ik heb in mijn werk vooral te maken met de prenatale screening voor aangeboren afwijkingen. Denk aan de screening op downsyndroom die – wanneer de vrouw er voor kiest – moet worden uitgevoerd in de periode van negen tot veertien weken zwangerschap. Naast deze combinatietest kan bij twintig weken een Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) plaatsvinden die onder andere afwijkingen aan structuren en sommige orgaansystemen kan aantonen. Deze screeningmogelijkheden bespreek ik al tijdens het eerste intakegesprek met zwangere vrouwen die rond de acht weken zwangerschap plaatsvindt. Het onderwerp staat dus meteen op de kaart.’

Hoe reageren mensen in uw praktijk doorgaans op deze mogelijke screenings?

‘Ze vinden het best zwaar om in een zo pril stadium van hun zwangerschap te moeten nadenken over mogelijke complicaties bij hun ongeboren kind. Ze moeten dan al de keuze maken of ze wel of niet willen weten of hun kind mogelijk het downsyndroom heeft. En wat als uit de test blijkt dat die kans groot is? Willen ze dan voor het kind zorgen? Of kiezen ze ervoor de zwangerschap te beëindigen? Dat zijn heftige dilemma’s waar veel vrouwen en hun partners aan het begin van de zwangerschap mee worden geconfronteerd.’

Wat zijn in uw werk de meest gestelde vragen van cliënten?

‘De meesten willen weten wat anderen doen. Soms ook vragen ze wat ik zelf zou doen. Ik pareer deze vragen altijd en leg uit dat het er niet toe doet welke keuzes anderen maken, maar stel verdiepende vragen zodat ze hun eigen keuzes kunnen maken. Een andere vraag die vaak wordt gesteld is of de SEO verplicht is. Nee dus. En er ontstaat vaak verwarring over het feit dat de twintig weken echo (SEO) gratis is, maar de combinatietest geld kost. “Als de overheid deze test zo belangrijk vindt, dan zou ik er vast niet voor hoeven betalen”, zo wordt door cliënten wel opgemerkt.’

Kunt u een voorbeeld geven uit uw dagelijkse praktijk waaruit het nut blijkt van bevolkingsonderzoek?

‘Ik kreeg onlangs een echtpaar in mijn praktijk dat heel stellig was over de gezondheid van hun ongeboren kind. Ze wilden pertinent geen gehandicapt kind. Zij kozen er dan ook zonder twijfel voor om de screening op downsyndroom plus het Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) te laten uitvoeren. Maar er zijn ook veel mensen die afzien van screening. Zoals gezegd: het is een persoonlijke keuze.’

Tot slot. Wat valt u op binnen de praktijk van het screenen?

‘Dat we in onze dagelijkse praktijk als verloskundige tijdens de zwangerschap onze cliënten soms te weinig informatie geven over de hielprik en de gehoortest die beide kunnen worden uitgevoerd wanneer de pasgeborene vier tot zeven dagen oud is.’