Tijdlijn
Op 4 februari 2006 opende het Centrum voor Bevolkingsonderzoek voor het eerst haar deuren bij het RIVM. Dit vond plaats in opdracht van het ministerie van VWS. Deze besloot de landelijke coördinatie van het bevolkingsonderzoek over te hevelen van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) naar het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM. De organisatie bestond op dat moment uit niet meer dan vier medewerkers, die meteen vol aan de slag moesten. Inmiddels werken er zo’n 35 medewerkers.
Hieronder een overzicht in vogelvlucht van de belangrijkste gebeurtenissen bij het RIVM-CvB van de afgelopen tien jaar.
2006
Digitalisering bevolkingsonderzoek borstkanker
Kort na de opening begon de organisatie vrijwel direct met het voorbereiden van de digitalisering van het bevolkingsonderzoek borstkanker. De foto’s hiervoor zouden voortaan niet meer analoog maar digitaal worden gemaakt en verwerkt. De digitalisering heeft plaatsgevonden tussen 2008 en 2010.
Uitbreiding neonatale hielprikscreening
In hetzelfde openingsjaar trof het RIVM-CvB de voorbereidingen voor de uitbreiding van de neonatale hielprikscreening. Voortaan zouden er geen drie, maar zeventien erfelijke aandoeningen worden getest bij baby’s in de eerste dagen na hun geboorte. In januari 2007 werd deze uitbreiding doorgevoerd.
Prenatale screening downsyndroom
Ook ging de organisatie aan de slag met het opzetten van de prenatale screening op downsyndroom en het Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO), ook wel bekend als de ‘20 weken echo’. Beide screeningen zouden al een jaar later moeten worden doorgevoerd.
Opbouw van het centrum
Daarnaast werd de organisatie opgebouwd, het netwerk met de stakeholders verkend en ingezet, en nagedacht over hoe de diverse programma’s verder moesten worden ingeregeld.
2007
Invoering programma’s
Het jaar 2007 stond vooral in het teken van de invoering van programma’s die in 2006 in gang waren gezet: de uitbereiding van het neonatale hielprikscreening en de prenatale screening op downsyndroom en de ‘20 weken echo’.
Landelijke conferentie
In dit jaar vond ook de eerste landelijke conferentie plaats over de pre- en neonatale screeningen, georganiseerd door het RIVM-CvB.
De organisatie
De organisatie werd verder vormgegeven en het eerste meerjarenbeleidsplan zag het daglicht. Ook werden de programmacommissies - voor zover ze er niet al waren - verder uitgebreid. Deze officiële adviesorganen van het CvB hebben als taak te adviseren over het betreffende bevolkingsonderzoek danwel screening en over de hele keten waar het programma onderdeel van is. Doordat de betrokken stakeholders hierin zitting hebben, wordt hun kennis en kunde en hun betrokkenheid zo veel mogelijk benut.
2008
Leeftijdsverlaging nationaal programma grieppreventie
De griepprik wordt gratis aangeboden aan kinderen en volwassenen die extra risico lopen om ernstig ziek te worden door griep. Ouderen horen daar ook bij. In 2008 werd de leeftijd voor ‘ouderen’ verlaagd van 65 naar 60.
Neonatale gehoorscreening
De gehoortest bij pasgeboren kinderen kwam onder regie van het RIVM-CvB. Deze test wordt meestal thuis of op het consultatiebureau samen met de hielprik uitgevoerd wanneer de pasgeborene vier tot zeven dagen oud is.
Fusie kankerscreeningsorganisaties
In 2008 werd een start gemaakt met de voorbereiding van de fusie van een kleine twintig kankerscreeningorganisaties in Nederland. Uiteindelijk zouden er vijf kankerscreeningcentra overblijven. Dit alles vond plaats onder de noemer Versterking Infrastructuur Kankerscreening (VIKS).
Komst LVE en entadministraties naar het RIVM
De voormalige entadministraties en de Landelijke Vereniging van Entadministraties (LVE) zijn per 1 januari 2008 onderdeel geworden van het RIVM, Centrum Infectieziektebestrijding (CIb).
Introductie woordmerk
Dit woordmerk staat symbool voor ’landelijke bevolkingsonderzoeken’ die door de overheid worden aangeboden en voor ‘kwaliteit’. Het wordt gebruikt op landelijke en regionale communicatiemiddelen vanuit het bevolkingsonderzoek.
Voorlichtingskader
RIVM-CvB formuleert kaders waarbinnen de voorlichting over de bevolkingsonderzoeken plaatsvindt. Deze kaders geven richting aan de wijze waarop de burger op vrijwillige basis een geïnformeerde keuze kan maken rond de deelname aan het bevolkingsonderzoek. Uniformiteit, kwaliteit en betrouwbaarheid van de voorlichting zijn daarbij belangrijke basisprincipes.
2009
Extra griepvaccinaties
In 2009 vond een grieppandemie, ofwel een wereldgriep plaats. Dit was de Mexicaanse griep, veroorzaakt door het Nieuwe Influenza A (H1N1) virus. Voor het nationaal programma grieppreventie betekende dit dat er extra vaccinaties beschikbaar moesten worden gesteld.
Tweede landelijke conferentie
In dit jaar vond ook de de tweede landelijke conferentie plaats over de pre- en neonatale screeningen. Ook deze werd georganiseerd door het RIVM-CvB.
2010
Van digitalisering tot uitvoeringstoets
2010 was een jaar waarin de vruchten konden worden geplukt van voorbereidende werkzaamheden van de afgelopen jaren. Zo werd de digitalisering van het bevolkingsonderzoek borstkanker en de fusie van kankerscreeningorganisaties afgerond, en werd op advies van de Gezondheidsraad de uitvoeringstoets Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) opgeleverd aan het ministerie van VWS.
20 jaar bevolkingsonderzoek borstkanker
Het was het jaar dat het bevolkingsonderzoek borstkanker haar 20e verjaardag vierde met een Europees congres over dit onderwerp.
Zwangerschapsimmunisatie
Het RIVM-CvB startte in 2010 met de voorbereidingen voor de invoering van de screening van zwangeren in het begin van de zwangerschap op infectieziekten (HIV, Hepatitis B en syfilis) en immunisatie door rode bloedcellen.
Uitbreiding screening downsyndroom
Er werd een start gemaakt met de uitbreiding van de screening op downsyndroom. Er zou – desgewenst – voortaan ook kunnen worden getest op de kans op de erfelijke afwijkingen trisomie 13 en trisomie 18 (Edwards- en Patausyndroom).
2011
Verdere uitbreiding hielprikscreening
In dit jaar werd de hielprikscreening verder uitgebreid met de screening naar cystic fybrosis (CF).
Uitbreiding Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE)
Het programma Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) werd dit jaar uitgebreid met de screening op Rhesus C en een foetale RhD (fRhD)-typering in week 27 bij RhD-negatieve zwangeren. Nederland loopt hiermee voorop in de wereld.
Uitvoeringstoets bevolkingsonderzoek darmkanker
Naar aanleiding van een advies van de Gezondheidsraad (GR) voerde het RIVM-CvB een uitvoeringstoets uit voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Deze toets werd gepresenteerd aan het ministerie van VWS.
Voorbereiding bevolkingsonderzoek darmkanker
Ook werd in dit jaar een start gemaakt met de voorbereiding van het volledig nieuwe bevolkingsonderzoek darmkanker.
2012
Voorbereiding bevolkingsonderzoek darmkanker
In dit jaar gingen de voorbereidingen voor het bevolkingsonderzoek darmkanker onverminderd door. Het nieuwe onderzoek moest immers van de grond af aan worden opgezet.
Derde landelijke conferentie
Ook vond de derde landelijke conferentie plaats over de pre- en neonatale screeningen, georganiseerd door het RIVM-CvB.
Aanbesteding
In 2012 schreef het RIVM-CvB een aanbesteding uit voor actief gekoeld transport van griepvaccins en communicatieactiviteiten richting uitvoerders in het Nationaal Programma Grieppreventie.
Lancering website
Het was ook het jaar dat het RIVM-CvB de publiekswebsite www.strakszwangerworden.nl lanceerde, met informatie en wetenswaardigheden over zwangerschap.
2013
Hielprikscreening in Caribisch Nederland
De uitvoeringstoets voor neonatale hielprikscreening in Caribisch Nederland werd in dit jaar opgeleverd aan het ministerie van VWS. Ook werd een start gemaakt met de voorbereiding van de invoering hiervan.
Vernieuwd bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Dit jaar leverde het RIVM-CvB – op advies van de Gezondheidsraad - tevens een uitvoeringstoets op aan het ministerie van VWS voor het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Ook werd een start gemaakt met de voorbereiding van de invoering hiervan.
Congres bevolkingsonderzoek naar darmkanker
2013 was ook het jaar dat het RIVM-CvB een congres organiseerde over het nieuwe bevolkingsonderzoek darmkanker.
Bevolkingsonderzoek Familiare Hypercholesterolemie
Het bevolkingsonderzoek Familiare Hypercholesterolemie, een erfelijke vorm van hoog cholesterol, wordt afgebouwd.
2014
Bevolkingsonderzoek naar darmkanker gaat van start
Na jaren van voorbereiding gaat het bevolkingsonderzoek darmkanker geleidelijk van start. Dit betekent dat alle Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar een uitnodiging krijgen om ontlasting in te leveren. Deze wordt dan gecontroleerd op bloedsporen.
Hielprikscreening
De voorbereidingen voor de hielprikscreening in Caribisch Nederland gaan ook dit jaar door. In Nederland bestaat de neonatale hielprikscreening dit jaar veertig jaar.
Vernieuwd bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
De voorbereidingen van het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vinden ook dit jaar plaats.
Start NIPT
Dit jaar gaat de NIPT van start. Vrouwen kunnen hiervan gebruik maken wanneer blijkt dat er een verhoogd risico is dat hun kind downsyndroom heeft. NIPT staat voor ‘niet-invasieve prenatale test’ en heeft als voordeel dat het geen verhoogd risico op een miskraam oplevert.
2015
Start hielprikscreening Caribisch Nederland
In 2015 wordt de hielprikscreening doorgevoerd in Caribisch Nederland. Bonaire is eerst aan de beurt. Daarna volgen Saba en Sint Eustatius.
Vernieuwd bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
De voorbereidingen van het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker gaan door.
25 jaar bevolkingsonderzoek naar borstkanker
Het bevolkingsonderzoek borstkanker bestaat in 2015 alweer 25 jaar.
Uitvoeringstoets uitbreiding hielprikscreening
In 2015 heeft minister Schippers van VWS besloten de neonatale hielprikscreening uit te breiden met nog eens veertien aandoeningen. Één ziekte, homocystinurie, wordt verwijderd uit het programma. Het RIVM-CvB krijgt de opdracht van VWS zorg te dragen voor een uitvoeringstoets naar haalbaarheid en implementatie van de uitbreiding van de hielprik en de randvoorwaarden waarbinnen deze kan plaatsvinden.
Vierde landelijke conferentie
Dit jaar vond alweer de vierde landelijke conferentie plaats over de pre- en neonatale screeningen, georganiseerd door het RIVM-CvB.