Natuurlijke radioactiviteit in woningen
Grootschalig onderzoek naar radon en thoron in woningen
Iedere dag staan alle mensen in Nederland (en elders in de wereld) bloot aan radioactieve straling. Voor een deel komt dat doordat straling van nature voorkomt. Voor een deel ook omdat straling wordt gebruikt voor nuttige toepassingen, zoals röntgenfoto’s en CT-scans. Blootstelling aan straling kan leiden tot ongewenste gezondheidseffecten, zoals het ontstaan van kanker. Daarom is het belangrijk de blootstelling aan straling zo laag mogelijk te houden.
Radon en thoron belangrijkste natuurlijke bronnen
De belangrijkste natuurlijke stralingsbronnen zijn de edelgassen radon en thoron. Deze ontstaan in de bodem en in bouwmaterialen die van bodemmaterialen gemaakt zijn. Omdat het edelgassen zijn kunnen ze ontsnappen uit de bodem en bouwmaterialen en zo in woningen terechtkomen. Het RIVM onderzocht de concentratie aan radon en thoron in Nederlandse woningen en wat dit betekent voor de gezondheid. Aan thoron is tot nu toe minder onderzoek gedaan dan aan radon; we weten er minder van. Dit onderzoek is wereldwijd het eerste grootschalige onderzoek naar thoron in woningen.
2500 woningen onderzocht
Om een goed, representatief beeld te krijgen van de hoeveelheid radon en thoron in Nederlandse woningen, zijn meer dan 2500 woningen – vanaf bouwjaar 1930 – onderzocht, verspreid over heel Nederland. In deze woningen is een jaar lang continu het radon- en thorongehalte gemeten. Bij 75 woningen is ook gemeten hoeveel radon en thoron vrijkomen uit de muren (exhalatiemetingen).
Het blijkt dat het gehalte aan radon, thoron en de radioactieve stoffen waarnaar zij zich omzetten laag is in Nederlandse woningen vergeleken met andere Europese landen. Dat komt omdat de Nederlandse bodem relatief weinig radioactiviteit bevat.
Toch zijn er in Nederland ook regionale verschillen door verschil in bodemtype. Zo is de gemiddelde concentratie van radon in Zuid-Limburg tweeëneenhalf keer zo hoog als gemiddeld in Nederland.
In woningen gebouwd na 2000 treffen we duidelijk minder radon en thoron aan dan in woningen van daarvoor. De afspraak uit 2004 tussen overheid en bouwsector om de hoeveelheid radioactiviteit in nieuwbouwwoningen niet te laten toenemen, heeft dus effect gehad.
Radon en thoron vooral ongezond voor rokers
Wat betekent de concentratie van radon en thoron in Nederlandse woningen voor de gezondheid? Radon en thoron zijn beide edelgassen. Dat betekent dat deze stoffen niet reageren met andere stoffen en dat je deze stoffen kunt inademen zonder dat er iets gebeurt. Maar radon en thoron zetten zich ook om in andere radioactieve stoffen, zogeheten dochters, die niet gasvormig zijn. Deze radioactieve dochters binden zich aan huisstof. Bij inademing kan dit huisstof in de longen achterblijven en de longen bestralen. Door radon en thoron neemt de kans om longkanker te krijgen in Nederland met zo’n 3,5% toe. Omdat de kans op longkanker voor niet-rokers heel erg klein is, zijn radon en thoron voor hen nauwelijks een probleem. Van de circa 12.000 gevallen van longkanker per jaar in Nederland, kunnen er zo’n 400 worden toegeschreven aan radon en thoron. Dat betreft voornamelijk rokers.
Meer informatie over radon en thoron