Voedselveiligheid: afsluitend internationaal symposium FERG
De veiligheid van ons voedsel is de afgelopen decennia sterk verbeterd. Desondanks vormt het nog steeds een belangrijke bron van ziekten. Besmettingen kunnen niet alleen braken en diarree veroorzaken, maar ook chronische ziekten zoals leverkanker, het Guillain Barré-syndroom, reumatoide artritis en nierfalen. Het is dan ook van belang om de voedselveiligheid continu te blijven verbeteren. Om te weten welke maatregelen hiervoor nodig zijn is tussen 2006 en 2015 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een wereldwijde exercitie geinitieerd om de ziektelast van voedselgerelateerde infectieziekten te bepalen. Het verslag van deze exercitie werd voorbereid WHO-FERG: Foodborne Epidemiology Reference Group. Arie Havelaar (RIVM) werd gekozen tot voorzitter vanwege zijn kennis van ziekteverwekkers en modellering én zijn leiderschap.
Wereldwijd is van 31 voedselgerelateerde ziekten de ziektelast berekend. Hierbij is gewerkt met een gestandaardiseerde maat voor de ziektelast (Disability Adjusted Life Years, oftewel DALY), waardoor de cijfers over ziekteverwekkers onderling en tussen landen en de 14 ‘WHO-subregio’s’ met elkaar kunnen worden vergeleken. Dan blijkt bijvoorbeeld dat de ziektelast van het norovirus per persoon lager is, ook al krijgen veel mensen het. Toxoplasmose daarentegen komt veel minder vaak voor maar weegt zwaarder, onder andere vanwege de mogelijke schade bij zwangeren aan het ongeboren kind.
Slotsymposium
Het project eindigde in oktober 2015 met een tweedaags slotsymposium in Amsterdam, dat de WHO in samenwerking met het RIVM organiseerde: ‘The Global burden of foodborne disease, from data to action’. Uit de resultaten bleek vooral dat er een scheve verdeling is tussen arme en rijke regio’s, en tussen jong en oud. Afrika heeft als regio de hoogste ziektelast van voedselgerelateerde ziekten. Salmonella is de belangrijkste veroorzaker, in deze regio en wereldwijd, gevolgd door de Campylobacter-bacterie. Wereldwijd hebben vooral jonge kinderen (van 0 tot 5 jaar) last van dergelijke ziekten.
Een verrassende uitkomst was dat in Europa de meeste ziektelast wordt veroorzaakt door toxoplasmose, dat ook in Nederland een van de hoogste DALY’s heeft. Deze eencellige parasiet kan via rauw of onvoldoende verhit vlees worden overgedragen, via rauwe groenten en via katten.
Actie nodig
Nu de schattingen er zijn, moet actie worden ondernomen – menig land is zich daar door de conferentie bewust(er) van geworden. Onder meer is voorgesteld om de schattingen te gebruiken om prioriteiten te stellen, maatregelen te implementeren om de ziektelast te verminderen en de situatie per land in kaart te brengen. Ook wordt intersectorale samenwerking gestimuleerd, vooral tussen mens en dier (One Health-benadering). Bij het RIVM lopen inmiddels meerdere onderzoeksprojecten naar mogelijke maatregelen om toxoplasmose te voorkomen en de kosteneffectiviteit ervan.