Leefomgeving - Klimaat - Milieu - Veiligheid
Veilige en gezonde leefomgeving
In dit thema gaat het om onderwerpen die van belang zijn voor een veilige en gezonde lokale leefomgeving.
Wat zorgt er wel of niet voor dat de leefomgeving dicht bij de mens veilig en gezond is? Denk hierbij aan bodem-, water- en luchtkwaliteit en de effecten op gezondheid. Een groene omgeving, vervuiling en chemisch afval kwamen hierbij als onderwerpen naar voren. In dit kader werd ook een lagere uitstoot van uitlaatgassen genoemd (bijvoorbeeld door minder asfalt/auto’s, betere planning autostromen en meer openbaar vervoer) en het opschalen van duurzame / groene energie.
‘Het milieu zijn wij samen’, werd tijdens de stroopwafelactie opgemerkt. Ieders eigen verantwoordelijkheid en rol hierin werd een aantal keer genoemd. Onderwerpen als (milieubewust) eten, bewegen en omgaan met afval valt hieronder. Vanuit de social media-uitvraag werd meerdere keren de rol van de overheid genoemd, zoals het stellen en handhaven van strengere regels en normen. Opvallend was dat de ouderenorganisaties niets over dit onderwerp hebben genoemd.
Klimaat en transitie
Grootschalige kwesties op het gebied van klimaatproblematiek en veranderingen / overgangen die nodig zijn om nadelige gevolgen te beperken.
Dit thema doelt op de meer grootschalige klimaat- en milieuzorgen die momenteel spelen, dus verdergaand dan alleen het milieu in de directe leefomgeving. ‘Klimaatverandering’ werd veel genoemd bij de school, de ouderen van de stroopwafelactie en RIVM’ers.
Overstromingen (zowel veroorzaakt via de lucht met extreme neerslag als vanuit zee of rivieren), verzilting, bescherming van natuur/bossen, uitstervende dieren en biodiversiteit. Deze onderwerpen werden als belangrijk gezien bij dit thema. Onder dit thema valt ook het vergroten van de bewustwording en dat we meer doen om de effecten van klimaatverandering tegen te gaan.
Hieraan gerelateerd zijn verschillende transities gaande, zoals (het opschalen van) duurzame/groene energie, biobrandstoffen en het sluiten van kolencentrales. Maar ook wordt gedacht aan minder auto’s/asfalt, een betere planning van autostromen en meer openbaar vervoer.
Jonge RIVM’ers in het SPR Young Event noemden bovenstaande toespitsingen niet, maar denken nog een stapje verder oplossingsgericht, bijvoorbeeld met onderzoeken van mondiaal toepasbare technofixes. Hiermee doelen ze op niet te dure innovaties voor de markt, zodat ook ontwikkelingslanden ze kunnen gebruiken. Ze denken aan maatregelen als het opzuigen van CO2, het filteren van de lucht op de brommer en bomen meer CO2 op laten nemen. Ook noemen ze een optimaal circulair systeem, bewustzijn van de verduurzaming van de markt en een nieuwe standaard voor duurzame ontwikkeling. Bij deze groep jongeren ligt de focus vooral op het oplossen van problemen.
Opvallend was dat de ouderenorganisaties niets over dit thema gezegd hebben.
Milieu en de grenzen daarvan
Tot waar kunnen we het milieu beïnvloeden tot het mis gaat, en wat kunnen we hieraan doen?
In dit thema staat meer het milieu centraal dan de mens. De mens beïnvloedt het milieu door middel van bijvoorbeeld uitstoot van (schadelijke) stoffen en het vergroten van de afvalberg, maar tot waar kan het milieu dit aan? Onderwerpen die zodoende onder dit thema vallen zijn vervuiling, afval, versnippering, verlaging van de biodiversiteit / uitsterven van dieren. Maar ook juist duurzaamheid, recycling, duurzame afvalverwerking, afval scheiden, duurzame energie, milieubewust eten en leven. Vanuit de social media-uitvraag kwam de opmerking dat bedrijven meer zouden kunnen doen als belangrijke spelers om groener te worden en de milieu-impact te verkleinen, maar ook dat de overheid duurzaamheid en milieubewustzijn zou moeten stimuleren. Daarnaast zouden burgers zelf meer initiatief moeten nemen op dit gebied.
Opvallend was dat de ouderenorganisaties niets over dit thema gezegd hebben. De onderwerpen over recycling en afval(verwerking) kwamen voornamelijk van de middelbare scholieren, de ouderen die via de stroopwafelactie zijn benaderd en de social media-uitvraag.
Nationale veiligheid, safety en security en crisis(respons)
Het thema ‘nationale veiligheid, safety, security en (crisis)respons’ kwam vooral uit de tonnenactie van de RIVM’ers zelf naar voren. Zeker 13 reacties uit de tonnenactie passen direct onder dit thema, en meerdere inzendingen hebben raakvlakken met dit thema.
Onder dit thema vallen (onderzoeks)ideeën om Nederland in de toekomst veilig te maken en houden, een stevig netwerk te ontwikkelen en de omgeving te managen. Crises zijn onvoorspelbaar, maar multidisciplinaire preparatie ten aanzien van veiligheid is van groot belang. Dit alles in de breedste zin van het woord ‘veilig’: nationale veiligheid, externe veiligheid, milieuveiligheid, crisisrespons, psychosociale nazorg, CBRN-veiligheid (safety/security) en zo verder.
Vragen die hierbij spelen zijn: wat zijn de toekomstige crises en hoe gaan we hier mee om? Hoe pakken we de crisis ná de crisis aan (denk aan psychosociale nazorg)? Hoe houden we Nederland veilig (‘safety’) en zorgen we dat Nederland niet ten prooi valt aan kwaadwillenden van buitenaf (‘security’)?