Innovatief meten aan gezondheid in de leefomgeving
“De rode draad is nieuwe technologie en hoe je die goed inzet voor verbetering van gezondheid in de leefomgeving. Dat testen we in deze ‘living labs’”, vertelt Erik Tielemans, afdelingshoofd onderzoek & innovatie milieukwaliteit bij het RIVM. Een ‘living lab’ is een innovatieve onderzoeksomgeving waarin gebruikers participeren.
Anders meten
De nieuwe technologie waar het om gaat zijn snelle innovaties op het gebied van goedkope sensoren, ICT en Big Data. Hierdoor kunnen we onze leefomgeving in de toekomst radicaal anders meten en interpreteren. Burgers meten zelf via citizen science, en veel informatie over de persoonlijke gezondheid komt vrij via quantified self. Denk hierbij aan apps waarmee je de eigen hartslag, bloeddruk, verbrande calorieën, etc. kunt meten.
"Alles gebeurt in cocreatie"
Voor het LivingLabAir meten zo’n twintig sensoren, verspreid op het Utrecht Science Park (USP), de luchtkwaliteit. De metingen worden doorgeseind naar een dataportaal, waar alle gegevens real-time te bekijken zijn (zie de link onder het artikel). Ze zijn bijvoorbeeld te gebruiken om de schoonste routes op het USP te bepalen, en leveren tal van gegevens over de mobiliteit en de waardering van de werk- en woonomgeving.
Flexibel en speels
Erik Tielemans: “We houden het Innovatielab Leefomgeving flexibel en speels. Alles gebeurt in cocreatie.” Bewoners en studenten zijn actief betrokken. Veel studenten doen projecten rondom het LivingLabAir. In het Innovatielab Leefomgeving werken RIVM, Universiteit Utrecht en stichting Utrecht Science Park samen. Daarnaast zijn partners TNO, Luchtradar en JCDecaux betrokken bij het LivingLabAir.
Erik Tielemans benadrukt dat het echt een experiment is. “We weten nog niet of die sensoren goed werken. Ook andere vragen spelen in deze experimentele omgeving, zoals: hoe geven we duiding aan de data en hoe communiceren we daarover? Hoe werk je goed samen in zo’n project?”
Verbreding naar gezondheid
Nu nog kleinschalig op het Utrecht Science Park, straks is het de bedoeling om op te schalen naar andere steden. Zo lopen in Rotterdam, Schiedam en Nijmegen al projecten in samenwerking met het publiek. “En als de tests goed uitpakken, dan gebruiken we de resultaten voor verbetering van het nationale luchtmeetnet. Want we willen toe naar een heel nieuw systeem, waarmee we echt in de haarvaten van de stad kunnen meten.”
Maar het gaat verder dan alleen luchtkwaliteit. “De ambitie is groter. Klein en concreet beginnen is belangrijk bij dit soort projecten, maar de volgende stap is een verbreding naar milieukwaliteit en gezondheid.” Dat kan door sensoren met wearables en apps voor gezondheidsmetingen te combineren. Nieuwe LivingLabs zitten daarom alweer in de planning. “Uiteindelijk willen we de maatschappelijke vragen over gezondheid in de leefomgeving beter kunnen beantwoorden. En dat doen we graag in samenwerking met andere maatschappelijke partijen en innovatiepartners.”
Bekijk de metingen op Utrecht Science Park op LivingLabAir.nl.
Tekst: Mirjam Kroeze