Puzzelen aan het afweersysteem
Debbie van Baarle heeft een droom: “Je komt bij de huisarts, die zit achter z’n computer. Hij heeft gegevens over je verzameld, testjes gedaan, bloed afgenomen waarin biologische markers te zien zijn. Deze gegevens vult hij in in een speciaal ontwikkelde ‘tool’. Dan kan de huisarts je vertellen: dit is de uitslag en deze vaccinaties heeft u nodig. Of dit kan over vijf, tien of twintig jaar, ik weet het niet. We zetten steeds kleine stappen in die richting.”
Personalised medicine
Deze zogenoemde personalised medicine (therapie op maat) zou betekenen dat je veel gerichter vaccins kunt aanbieden. Ook risicogroepen kun je op deze manier veel beter helpen. Zo vormen ouderen een speciale doelgroep. De werking van het afweersysteem neemt namelijk af bij het ouder worden. Debbie van Baarle: “We kijken steeds hoe we bijvoorbeeld het griepvaccin kunnen verbeteren. Het mooiste is als je dat op de persoon kunt doen. Want mensen hebben soms een chronische ziekte, slikken allerlei medicijnen. Heeft dat invloed op de werking van het vaccin, en zo ja, hoe? Met dat soort vragen houd ik me bezig. Mijn doel is een verbeterde preventie van infectieziekten door middel van vaccinatie.”
Gastheer
Om deze en andere vragen over het afweersysteem en over vaccinatie goed te kunnen beantwoorden is veel kennis nodig. Al jaren houdt Debbie van Baarle zich bezig met het ‘gastheerschap’ van een virus. Een virus heeft een gastheer, bijvoorbeeld de mens, nodig om te overleven en zich te verspreiden. “Sommige virussen zitten langdurig zonder problemen in een lijf, dan gebeurt er iets geks en dan wordt iemand ziek. ‘Iets geks’, wat is dat dan? Hoe wordt die balans in het afweersysteem verstoord? Daar zijn we naar op zoek.”
Langdurige bescherming
Die zoektocht is ook belangrijk om vaccinaties effectief te houden, en om nieuwe vaccinatiestrategieën te kunnen ontwikkelen. “De vraag is of mensen langdurige afweer houden tegen virussen waartegen ze lang geleden zijn gevaccineerd in het Rijksvaccinatieprogramma. Mensen worden steeds ouder, en er is langdurige bescherming nodig. In de toekomst kan het zinvol zijn om ouderen opnieuw te vaccineren. Deze herhalingsvaccinatie zal dan de afweerrespons weer versterken en leiden tot een langere bescherming.”
"Ik verbind graag vakgebieden"
De verzamelde kennis zou moeten leiden tot een ‘tool’ om mensen in te delen in groepen op basis van het risico dat zij lopen op een infectieziekte. Dit risicoprofiel wil ze in de toekomst graag in de praktijk brengen. “Wij gaan natuurlijk niet over de invoering. Daar liggen allerlei afwegingen aan ten grondslag.” Ze is zich ervan bewust dat de ontwikkeling naar personalised medicine haken en ogen heeft. “Mensen zitten niet altijd te wachten op die persoonlijke informatie. Misschien schrikken ze ervan. Of ze vragen zich af: krijg ik wel wat ik nodig heb?”
Puzzelen
“Het mooie aan m’n vak vind ik het voortdurende puzzelen. Ik werk graag samen met wiskundige modelleurs, met epidemiologen. Ik verbind graag vakgebieden, want op de grensvlakken van vakgebieden ontstaat nieuwe kennis. Technologische ontwikkelingen en innovatieve methodes helpen ons vak verder, al brengen ze ook vragen mee. Hoe we chocola maken van de vele data, bijvoorbeeld. Vaak heb je een antwoord, en dan ligt er alweer een volgende vraag. Dat blijf ik interessant vinden, ik word er nooit moe van.”
Tekst: Mirjam Kroeze