Infectiepreventie in de thuiszorg

Hoe zorg je voor goede handhygiëne voor jezelf bij de cliënt thuis?

Hanteer dezelfde basisprincipes van handhygiëne zoals in het ziekenhuis gebeurt. Was de handen bij binnenkomst, na het doen van handelingen en bij vertrek. Gebruik water en zeep en droog de handen af met een schone doek of met keukenpapier. Zorg dat je altijd een flesje handalcohol bij je hebt.  Bij sommige handelingen zoals wond- en katheterzorg is het belangrijk om handschoenen te dragen. Was dan ook de handen na het uittrekken van de handschoenen.

Welke materialen moet de cliënt regelen, en welke de werkgever?

De Nederlandse Arbowet verplicht werkgevers om ervoor te zorgen dat medewerkers veilig en verantwoord kunnen werken. Ten aanzien van thuiszorginstellingen betekent dit dat de thuisverpleegkundigen bijvoorbeeld handschoenen en handalcohol standaard bij zich hebben. Uit onderzoek blijkt echter dat een derde van de thuiszorgorganisaties hun cliënten vragen om deze materialen zelf aan te schaffen. De meeste cliënten weten echter niet welke ze moeten kopen, of ze willen of kunnen de juiste handschoenen niet betalen. Sommige thuiszorgorganisaties geven aan dat de zorgverzekeraar kan bepalen wie de handschoenen moet kopen.

Het juiste gebruik van het instrumentarium

Instrumenten dienen steriel verpakt te worden verstrekt door de werkgever. Maar ook hier geldt dat de praktijk verschilt van richtlijnen en/of wetgeving. Voor sommige handelingen is het gebruik van steriele instrumenten noodzakelijk, bijvoorbeeld het weghalen van necrotisch weefsel uit een wond. Voor andere handelingen, zoals het openknippen van een verpakking, is het voldoende om een schaar te desinfecteren met 70% of 80% alcohol en eventueel eerst te reinigen met afwasmiddel. Handalcohol is niet geschikt om te desinfecteren omdat er vettende bestanddelen in zitten waarop bacteriën zich sneller kunnen hechten.

Hoe houd je je telefoon, tas en sleutelbos bacterievrij?

Benodigdheden zoals tassen, telefoons, tablets en sleutels zijn nooit 100% bacterievrij. Ze moeten wel regelmatig gereinigd worden.

• Telefoons en tablets moeten dagelijks aan het eind van de dienst schoongemaakt worden. Dit kan met ontsmettende doekjes, bijvoorbeeld Clinell®. Gebruik geen alcohol, daar zijn telefoons en tablets niet tegen bestand. Verder bestaan er beschermende hoesjes en beschermingsfilms. De telefoons en tablets moeten dan nog steeds gereinigd worden, maar het gaat dan makkelijker. De thuiszorgorganisatie kan bij de telefoonfabrikant informeren wat mogelijk is op dit gebied.
• Tassen moeten op een makkelijke manier schoon te maken zijn. Een keer per week is voldoende.
• Bewaar andere dingen die je bij cliënten niet gebruikt zoals portemonnee en sleutels bijvoorbeeld in een vakje apart van telefoon en tablet. Zolang je goede handhygiëne toepast, zijn dit soort dingen niet zo snel besmet.

Er zijn geen richtlijnen over hoe vaak je telefoon, tablet, tas en sleutels moet schoonmaken. Vraag bij jouw thuiszorgorganisatie wat hun beleid hierover is.

Hoe verklein je het risico om besmet te raken met MRSA via een cliënt?

Neem in een plastic zak alleen datgene mee naar de patiënt wat je nodig hebt voor de verzorging. Plan een patiënt met MRSA liefst aan het einde van de zorgroute. Zorg ervoor dat bezoeken aan kwetsbare cliënten niet na een bezoek aan een cliënt met MRSA gepland worden. En als dat niet mogelijk is houd je aan de andere voorzorgsmaatregelen (handhygiëne en persoonlijke beschermingsmiddelen). Dan gaat het om kleine aantallen bacteriën die nog aan je kleding of schoenen zitten. Dat is niet erg. MRSA wordt voornamelijk overgedragen door herhaaldelijk, intensief contact, dus tijdens verpleeghandelingen. Bij intakegesprekken is het niet nodig om schort en masker te dragen. Handhygiëne blijft een must.

Deze Vraag uit de praktijk is een uitreksel van het artikel  8 Vragen over infectiepreventie in de wijk, Nursing, januari 2018

Auteur

P. Molenaar, Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid, RIVM, Bilthoven

Correspondentie

peter.molenaar@rivm.nl