Hand-voet-mondziekte tijdens de Nijmeegse Vierdaagse
A. Soons, K. Kampman
Hand-voet-mondziekte komt bij volwassen mensen minder vaak voor dan bij jonge kinderen (0-10 jaar) en maar 10-20% van de geïnfecteerden krijgt klachten. De ziekteverschijnselen zijn bovendien mild en van voorbijgaande aard. Maar wat is raadzaam als er een Canadese militair met een verdenking op hand-voet-mondziekte vanuit Canada naar Lille (Frankrijk) is gevlogen, nu in de bus zit naar Nederland, naar een tentenkamp van meer dan 6000 militairen, omdat hij de Nijmeegse Vierdaagse wil lopen? Moet de militair of de hele Canadese delegatie dan in quarantaine?
De voor regio Oost dienstdoende GGD-arts infectieziekten kreeg op zaterdag een melding over een Canadese militair met vermoedelijk hand-voet-mondziekte. De melding kwam van een Nederlandse militair arts in Heumensoord. De Canadese militair zat op dat moment in een bus samen met andere Canadese militairen, onderweg naar Heumensoord. Ze werden begeleid door een Canadese arts die de militair arts in Heumensoord had ingelicht.
De vraag van de militair arts was of het hele busgezelschap wellicht in quarantaine moest of alleen de genoemde militair. Het RadboudUMC had inmiddels ook contact opgenomen met de dienstdoende GGD-arts en wil weten of zij diagnostiek moeten inzetten in geval de militair zich bij hun eerstehulpafdeling zou melden. En tenslotte, omdat alle weekeindmeldingen in de regio in eerste instantie binnenkomen bij GGD Gelderland-Zuid die ze dan doorzet naar de betreffende dienstdoende arts, had ook de crisiscoördinator van GGD Gelderland-Zuid contact gezocht met de dienstdoende GGD-arts.
Omdat de dienstdoende GGD-arts twijfelde aan alle ophef rond de militair, nam zij contact op met de Landelijk Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI) van het RIVM om te overleggen over het advies dat zij zou geven.
Hand-voet-mondziekte
Hand-voet-mondziekte is een besmettelijke virale aandoening die gepaard gaat met pijnlijke kleine blaasjes in de mond, aan de handpalmen en aan de voetzolen. De eerste klachten kunnen zijn lichte koorts, misselijkheid, buikpijn, braken en keelpijn. De ziekte verloopt vaak mild bij volwassenen. Alleen mensen met een verstoorde afweer en jonge kinderen hebben een verhoogde kans op een ernstig beloop van hand-voet-mondziekte. En Europa komen ernstige complicaties vrijwel niet voor. (1)
Advies
Omdat hand-voet-mondziekte 3-7 dagen voor de eerste ziekteverschijnselen al besmettelijk is, had het geen zin om de bus om te laten keren. Ook was het niet nodig om de militair in het tentenkamp in quarantaine te plaatsen. Het ging immers om een volwassen patiënt die goed in was om de juiste hygiëne in acht te nemen om besmetting van anderen te voorkomen. De beste ’maatregel’ zou zelfs zijn dat de man wel de Vierdaagse gaat open, want dan is hij in de buitenlucht en is de transmissiekans kleiner.
Het advies aan het ziekenhuis was om alleen diagnostiek uit te voeren als er twijfel is aan de werkdiagnose.
Overweging bij de melding
Nadat de melding van de Canadezen binnenkwam bij de Nederlandse militair arts op Heumensoord, werd deze laatste door de geneeskundig officier van dienst in contact gebracht met de dienstdoende GGD-arts infectieziekten. De militair arts wilde graag overleg met de arts infectieziekten, vooral vanwege het internationale karakter van de Vierdaagse en de mogelijke introductie van een nieuw type hand-voet-mondvirus, dat een uitbraak zou kunnen veroorzaken. De militair arts heeft de infectieziektearts uitgebreid de situatie geschetst en waarom hij zich meer zorgen maakte dan als het alleen Nederlanders betrof. Het besluit van de militair arts was om het advies van de expert over te nemen. Het laten omdraaien van de hele Canadese delegatie zou een te groot offer zijn voor het kleine risico
Hoe ging het verder
Er is geen diagnostiek ingezet voor hand-voet-mondziekte. De militair had bij aanvang van de Vierdaagse nagenoeg geen klachten meer en heeft hem helemaal uitgelopen. Er zijn ook geen nieuwe patiënten gemeld.
Een paar dagen later begon er wel een uitbraak van norovirusinfectie. Meer dan 40 militairen vielen hierdoor uit vanwege heftig braken. De buitenlandse militairen onder de zieken werden in quarantaine verzorgd op Heumensoord.
Conclusie
Hand-voet-mondziekte is bij volwassenen veelal een onschuldige ziekte. Het vermoeden op hand-voet-mondziekte bij de Canadese militair heeft dan ook niet geleid tot extra maatregelen.. Als er echter tijdens evenementen veel mensen uit binnen- en buitenland dicht bij elkaar zitten is het verstandig om aandacht te hebben voor mogelijke verspreiding van pathogenen en advies in te winnen bij de GGD over eventueel te nemen maatregelen.
Auteurs
A. Soons1, K. Kampman2
- Koninklijke Landmacht
- GGD Twente
Correspondentie
Literatuur
1. LCI-richtlijn Hand-voet-mondziekte