Integrale risicobeoordeling

Het leven is vol risico’s en gevaren. Infectieziekten, stoffen in onze voeding en in de lucht, straling en lawaai hebben risico’s voor onze gezondheid. Maar ook ons dieet, leefstijl, of werk. Toch zijn we nog nooit zo goed beschermd geweest tegen risico’s als nu. Maar we hebben niet alle risico’s onder controle. Door nieuwe technologie ontstaan ook weer nieuwe vragen over risico’s. Mensen maken zich zorgen over bijvoorbeeld de risico’s van zendmasten of windturbines.

In het speerpunt Integrale Risicobeoordeling ontwikkelen en gebruiken we methodes om een antwoord te vinden op de vraag: Welke risico’s voor gezondheid en milieu vinden we aanvaardbaar?

In 2017 is de wetenschappelijke output van het speerpunt goed op gang te komen met 14 publicaties. FutureNanoneeds nam daarvan de helft voor de rekening. Verder werden twee proefschriften afgerond. In dit jaar werden 4 projecten afgesloten (3 internationaal) en 11 nieuwe gestart. Daarvan waren vijf nieuwe internationale projecten met SPR co-financiering; deels komen die voort uit consortia waarin eerder via SPR co-financiering meegewerkt is. De EU-projecten EuroMix, Solutions en HBM4EU zijn betrokken bij een Horizon2020 project (Mixture) dat zich richt op de ontwikkeling van de onderzoeksagenda. Daarbij wordt ondermeer een position paper met betrekking tot Mixture Research Needs voor het 9de Kaderprogramma voorbereid. De ontwikkeling van internationale projecten die cofinanciering van SPR ontvangen laat zien dat het RIVM inderdaad zijn internationale positie consolideert en versterkt: succesvolle consortia waarin wij deelnemen verwerven nieuwe projecten en de mixture-projecten versterken internationale samenwerking, gegevens- en kennisuitwisseling en geven bovendien een platform om te interacteren met ECHA, EFSA, EEA, JRC en diverse EC DG’s en om de onderzoeksagendering te beïnvloeden.

Inhoudelijk blijkt uit diverse projecten naar risicobeoordeling van nanomaterialen dat het in de praktijk moeilijk blijkt geschikt nanomateriaal in voldoende hoeveelheden beschikbaar te krijgen voor toxiciteitsonderzoek. In zijn algemeenheid lijken nanodeeltjes weinig acute (eco)toxiciteit te induceren. Met de nano-projecten is sterk bijgedragen aan het ontwikkelen van beslissingsondersteunende systemen en safe-by-design benaderingen.

Zichtbaarheid in de samenleving is versterkt doordat vanuit diverse projecten regelmatig naar buiten is getreden in de vorm van stakeholder consultaties en met publiekscommunicatie. De citizen science elementen in projecten als WatsAp en MeToo hebben daar sterk aan bijgedragen door intensieve interactie met wijkbewoners, respectievelijk burgerinitiatieven voor het meten van milieukwaliteit. Ook vanuit meer fundamenteel gericht onderzoek zoals iAMResistant en Heracles is zowel de interne als externe samenwerking geïntensiveerd. Het eerste project heeft voor het eerst een kwantitatief model opgesteld om antimicrobiële resistentie (AMR) vanuit verschillende reservoirs in kaart te brengen, en hun impact op de humane ziektelast te cumuleren; het project Heracles geeft voor het eerst inzicht in de samenhangende effecten van luchtverontreiniging, geluid en groen in de leefomgeving. Een deel van de effecten van nabijheid van groen lijkt verklaard te kunnen worden door betere luchtkwaliteit.

Zes projecten werden medio 2017 gestart vanuit de aanvullende call. In de praktijk bleek dat deze projecten in het gunstigste geval pas na de zomer konden starten i.v.m. (over)bezetting van beoogde medewerkers in reguliere projectteams.