Onderzoek naar natuurlijke straling in materiaalstromen
In 2017 heeft het RIVM in kaart gebracht welke materiaalstromen met natuurlijke radioactiviteit er in Nederland zijn en welke handelingen het betreft. De aanleiding was veranderende wetgeving. Het onderzoek heeft geresulteerd in een rapport waarin een overzicht gegeven is van alle materiaalstromen en de gevolgen van de nieuwe wetgeving, een nascholingsdag voor een aantal ANVS-medewerkers en een presentatie op een studiemiddag van de Nederlandse Vereniging voor Stralingshygiëne (NVS).
Aanleiding en gevolg
Aanleiding voor het onderzoek is veranderende wetgeving op het gebied van straling. We hebben een inventarisatie gedaan van het type bedrijven die te maken krijgen met natuurlijke straling. Het onderzoek heeft geresulteerd in een overzicht van alle materiaalstromen en de gevolgen van de nieuwe wetgeving. Op basis van het onderzoek zijn een nascholingsdag voor alle ANVS-medewerkers en een presentatie op een NVS-studiemiddag gegeven.
Aanpak onderzoek
Als eerste stap hebben we al bestaande Europese en Nederlandse rapporten geraadpleegd. We hebben NRG en Philips gevraagd welke bedrijven zij in beeld hebben. Over het algemeen hebben bedrijven die werken met ruwe ertsen en grondstoffen al snel te maken met straling tijdens het werk, zij het in zeer lage concentraties. Daarnaast is er een aantal restverwerkingsbedrijven dat deze materialen verwerkt. Vervolgens hebben we alle bedrijven die mogelijk met natuurlijke radioactiviteit te maken hebben benaderd om mee te werken aan een enquête. Hier hebben we specifiek naar materiaaleigenschappen gevraagd. Dat heeft veel inzicht gegeven in de samenstelling en omvang van de materiaalstromen. Ook kregen we meer inzicht in hoe grondstoffen (input) verwerkt worden tot producten en restmaterialen en afvalstoffen (output).
Wetgeving
De wetgeving verandert op twee belangrijke punten:
- Sommige grenswaarden gaan naar beneden waardoor minder handelingen vrijgesteld en materialen vrijgegeven worden. Nieuwe grenswaarden zijn niet meer berekend op basis van risico’s en scenario’s (dosiscriterium) maar op basis van wat er gemiddeld in de aardkost aan natuurlijke radionucliden aanwezig is. (en dat x20)
- Er wordt op een andere manier naar mengsels gekeken. In de nieuwe wetgeving worden nucliden niet meer bij elkaar opgeteld, maar wordt elke nuclide aan de eigen grenswaarde getoetst. Hierdoor worden meer handelingen vrijgegeven en materialen vrijgesteld.
Opvallende resultaten uit het onderzoek:
- Geothermie is nu nieuw opgenomen in de lijst;
- Voor materialen met een relatief kleine doorzet, wordt een grotere verschuiving van buiten naar binnen het controlestelsel (registratieplichtig of vergunningplichtig) verwacht dan voor de materiaalstromen met grote doorzet.