"Alles wat wij naar buiten brengen moet betrouwbaar zijn"

Sinds september 2018 is Hans Brug (55) de nieuwe directeur-generaal van het RIVM. Hij volgt André van der Zande op, die in juni afscheid nam. Gezondheidswetenschapper Brug voelt zich al helemaal thuis op het RIVM. “Ik ben open en vriendelijk ontvangen door gedreven, intrinsiek gemotiveerde mensen.”    

Het RIVM heeft wel een andere dynamiek dan de Universiteit van Amsterdam, waar Hans Brug als decaan werkte voordat hij bij het RIVM kwam. Hier zijn geen studenten. En hij heeft veel directer met de beleidsmakers in Den Haag te maken. “Dichtbij en direct relevant voor het volksgezondheid- en milieubeleid. De dynamiek met het Haagse vind ik heel interessant. Mijn motivatie om bij het RIVM te willen werken had daar onder meer mee te maken.

Verder ben ik altijd actief geweest in bestuur en praktijk van gezondheidswetenschappen, met ook een focus op een gezonde leefomgeving. Dat sluit natuurlijk prima aan bij het RIVM-werk. Ik ontmoet hier gedreven, intrinsiek gemotiveerde mensen. Ze willen echt wat voor de samenleving betekenen.”

Netwerkorganisatie

Hans Brug ziet het RIVM als een spin in het web van de volksgezondheid en de leefomgeving. “Kennis en inzichten over gezondheid en milieu komen bij elkaar, uit een heleboel bronnen. We verrijken die kennis of vullen die aan met onze eigen wetenschap. En vertalen dit vervolgens naar beleidsadviezen, uitvoering en implementatie. Van die implementatie leren we weer om onze adviezen verder te verbeteren.” Het RIVM kan dit niet allemaal alleen. “We moeten echt een netwerkorganisatie zijn.”

'RIVM'ers willen echt wat voor de samenleving betekenen.'

Kroonjuwelen: betrouwbaarheid en onafhankelijkheid

Een belangrijke kernwaarde van het RIVM is betrouwbaarheid. Wat Hans Brug betreft ‘een van de kroonjuwelen’ van het RIVM. Die betrouwbaarheid wordt door onze opdrachtgevers en door de meeste Nederlanders herkend en erkend, zo blijkt onder meer uit het RIVM-imago-onderzoek.

“Alles wat wij naar buiten brengen moet betrouwbaar zijn. Het gaat dan om wetenschappelijke betrouwbaarheid, maar ook om transparantie en integriteit. In een tijd waarin de waarde van wetenschap soms ter discussie staat, is onze positie als trusted advisor belangrijk.” Trusted advisor wil zeggen dat het RIVM een betrouwbare adviseur is op basis van wetenschappelijke kennis.

Een belangrijk onderdeel van die betrouwbaarheid is een onafhankelijke positie. Het RIVM werkt vaak in opdracht, bijvoorbeeld van ministeries. Hans Brug: “De vraag is daarbij: hóe voeren we opdrachten uit. De onafhankelijkheid daarvan raakt aan onze betrouwbaarheid. Hoe doen we onderzoek, hoe kiezen we onze methoden, hoe trekken we onze conclusies? Dat is heel goed geborgd binnen het RIVM, en zelfs in de Wet op het RIVM die ons daar garanties voor geeft.”

'We willen nog actiever met decentrale overheden gaan samenwerken.'

Samen toekomstplannen maken

Ministeries zijn de belangrijkste opdrachtgevers van het RIVM. Daarnaast is er een sterke wisselwerking tussen decentrale overheden en het RIVM. Veel uitvoering van volksgezondheid- en milieubeleid gebeurt bij de centrale overheden. Ook veel gegevensverzameling vindt decentraal plaats. Hans Brug: “We willen nog actiever met deze decentrale overheden gaan samenwerken. Dat draagvlak wordt steeds belangrijker.”

Deze aandacht voor decentraal is wat Hans Brug betreft een belangrijk thema van de RIVM-strategie 2025. De huidige RIVM-visie loopt tot 2020, vandaar dat nu gewerkt wordt aan een nieuwe stip op de horizon. “De visie en strategie bouwt voort op RIVM2020, met extra aandacht voor vertaling naar wat we gaan doen en laten om onze strategische doelen te bereiken. Die toekomstplannen gaan we met elkaar uitwerken, samen met onze medewerkers, opdrachtgevers en stakeholders.”

Midden in de maatschappij

Het RIVM heeft als belangrijke focus: midden in de maatschappij. Hoe vindt Hans Brug als relatieve nieuwkomer dat het RIVM dit doet? “Het RIVM staat iedere dag midden in de maatschappij. Of het nu gaat over het Rijksvaccinatieprogramma, chroom6, fijnstof of bevolkingsonderzoeken, om enkele voorbeelden te noemen.  We zijn wekelijks, soms dagelijks in het nieuws over zaken die ertoe doen.

Het wetenschappelijk werk dat we doen belandt niet alleen op het bureau bij de ministeries. Nederlandse burgers verhouden zich tot dat werk. Ze bezoeken onze website, lezen onze rapporten of publiekssamenvattingen, komen ons tegen in de pers. Steeds vaker ook zijn burgers zelf de onderzoekers. Die burgerwetenschap (citizen science) verbreedt en verdiept ons onderzoek en versterkt de band met het publiek. Betrokkenheid bij ons werk is heel belangrijk.”

'Ik hoef zelf niet op het podium te staan, maar ben blij als de ploeg wint.'

Humuslaag

“Het RIVM is een supertanker die goed op koers is. Er zijn nu geen grote veranderingen nuttig of nodig. Maar wat wel aandacht nodig heeft, is dat onze kennisbasis op orde blijft. Ik zie die kennisbasis als een humuslaag, die we goed in stand moeten houden.

Die humuslaag bestaat uit binnen het RIVM aanwezige en goed onderhouden kennis en expertise. Die is nodig om snel en goed planten te kunnen laten groeien en bloeien: de opdrachten die we krijgen van de ministeries en andere opdrachtgevers. De humuslaag voeden en onderhouden we onder meer in ons eigen onderzoeksprogramma Strategisch Programma RIVM. Maar ook op andere manieren sorteren we met eigen onderzoek voor op de vragen van morgen. Daar moeten we wel voldoende middelen voor blijven krijgen.”

Wielrennen

We weten nog niet zoveel over Hans Brug zelf. Wat vindt hij belangrijk in het werk, als manager? “Ik ben er voor de organisatie. Ik wil een dienend, faciliterend leider zijn. Samen doen, daar ben ik een groot voorstander van. Mijn motto is: ‘zorgvuldigheid is belangrijker dan haast’. Maar de uitdrukking ‘geduld is een schone zaak’ past dan weer helemaal niet bij me.

Als enthousiast fietser gebruik ik graag metaforen uit het wielrennen. Ik zie mezelf als wegkapitein. Ik houd mensen waar nodig uit de wind, ben graag bereid om te gaan leuren voor een paar drinkbussen zodat die goed verdeeld kunnen worden. Maar ik ben ook duidelijk als ik denk dat het anders moet. Als de ploeg niet goed samenwerkt, zal ik dat zeker laten weten. Ik hoef zelf niet op het podium te staan, maar ben blij als de ploeg wint.”

 

Profiel Hans Brug

Hans Brug is sinds september 2018 directeur-generaal van het RIVM. Voorheen was hij decaan van de faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen bij de Universiteit van Amsterdam. Daarvoor was hij decaan en lid van de raad van bestuur van VU Medisch Centrum. Eerder vervulde hij o.a. de functie van directeur bij het EMGO Institute for Health and Care Research in Amsterdam.

Hans Brug studeerde voedingswetenschappen en epidemiologie aan de Wageningen Universiteit en promoveerde in de gezondheidswetenschappen aan de Universiteit Maastricht.

In zijn vrije tijd is hij een fervent fietser.