Griepvaccinatie in Ziekenhuis Amstelland
Het ziekenhuis Amstelland is een niet-academisch ziekenhuis in Amstelveen met 18 specialismen en 255 bedden. Het beleid en uitvoering van griepvaccinaties voor het personeel valt onder de verantwoordelijkheid van de infectiepreventiecommissie en arbocoördinator van het ziekenhuis. Tot 2018 had het ziekenhuis een passief beleid om het personeel de griepvaccinatie aan te bieden. In het griepseizoen 2017-2018 heeft het ziekenhuis in een bepaalde periode patiënten moeten weigeren omdat er sprake was van personeelstekort door ziekte. Voor het griepseizoen 2018-2019 is er besloten om het personeel veel actiever te motiveren de griepvaccinatie te nemen. In dit artikel is beschreven hoe het personeel is gemotiveerd zich te laten vaccineren en wat de resultaten zijn.
Vaccinatiestrategie tot 2018
Vanaf 2008 tot 2017 werd de griepvaccinatie jaarlijks aangeboden en konden medewerkers zich op 2 momenten laten vaccineren: een ochtend en een middag. Degenen die deze momenten hadden gemist konden op afspraak hun prik komen halen bij de arbocoördinator. Met deze strategie werd een vaccinatiegraad bereikt van 24%: ongeveer 220 van de 900 medewerkers. In 2010 besloten we door middel van discussieforums en presentaties de vaccinatiegraad in huis op te vijzelen. Het aantal vaccinaties steeg dat jaar naar 240 (27%), deze strategie was niet succesvol en is niet doorgezet.
Nieuwe vaccinatiestrategie
In het griepseizoen 2017-2018 werden met name in het voorjaar 2018, zoveel medewerkers geveld door de griep dat patiënten moesten worden geweigerd. Naast een hoog ziekteverzuim, bezorgde dit een hoge werkdruk voor de collega’s die geen griep kregen. Om dit in 2018-2019 te voorkomen ontstond het idee om de vaccinatie actief aan te bieden. Bij de voorbereiding op de nieuwe campagne kwamen al een aantal vragen boven:
- Hoe bereiken we medewerkers en motiveren we hen zonder hierbij veel tijd te verliezen in de andere werkzaamheden?
- Wanneer starten we met vaccineren? De ervaring was dat tot kort tevoren er geen duidelijke datum was waarop de vaccins werden geleverd door de groothandel. Dit betekende bij het plannen van de vaccinatiedata dat er mogelijk nog geen vaccins zijn.
- Hoeveel vaccins hebben we nodig?
- Zijn er voldoende mensen om te helpen met vaccineren.
- Waar vinden we ruimtes die wel enige privacy bieden maar toch opvallen.
- Hoe bereiken we de nacht- en avonddiensten?
- Hoe reageert men op de afdelingen en poli’s om gestoord te worden tijdens het werk.
De vaccins afgeven bij de afdelingen en de afhandeling overlaten aan de leidinggevenden was een optie, maar door negatieve ervaring in het verleden (maanden later werden de vaccins nog teruggevonden in de afdelingskoelkasten) hebben we deze keuze niet gemaakt.
De nieuwe vaccinatiecampagne zag er als volgt uit.
- De afdeling communicatie heeft posters gemaakt, artikelen op de interne website gezet en berichten geplaatst waarom men zich wel moet laten vaccineren.
- Nadat de apotheek duidelijkheid gaf over de vermoedelijke leverdatum, hebben we een vaccinatieweek gekozen.
- Uitgaande van 220 vaccins de afgelopen jaren waren gegeven, is er voor 300 vaccins gekozen.
- Zes doktersassistentes in opleiding wilden zich graag bekwamen in het injecteren daarnaast wilden 6 verpleegkundigen zich ook voor een aantal uren inzetten.
- Naast de algemene ruimtes konden we beschikken over naastgelegen kamers van leidinggevenden.
- Nachtdiensten hebben we uitgenodigd naar de overdracht ruimte specialisten te komen.
- De reacties op de afdelingen tijdens de prikronde waren alleen maar positief omdat dit minder tijd kostte voor de behandelaren en de inbreuk niet als storend werd ervaren.
Inmiddels was de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) ook met een campagne begonnen om alle zorgmedewerkers zich te laten vaccineren. Uit hun gegevens bleek dat landelijk maar 13% van de zorgmedewerkers zich liet vaccineren.
Poster vaccinatiecampagne
Uitvoering
De aftrap van de campagne vond daar plaats waar de artsen en arts-assistenten ’s morgens bijeenkomen voor de overdracht. Het begon maandag 8 oktober 2018 om 7.30 uur. Hierdoor de nachtdienst nog even langs kon komen. “Zien prikken doet prikken” want bijna niemand ‘ontsnapte’ aan de prik. Direct daarna werd door 2 ploegen een route gelopen waarbij iedere afdeling werd aangedaan. Tussen de middag zaten de prikkers klaar bij het personeelsrestaurant met een tafel en aantal prints met “griepvaccinatie.” ‘s Middags werd een snelle ronde over de afdelingen gemaakt om ook avonddiensten op de verpleegafdelingen te vaccineren. Op de 2e vaccinatie dag werd al duidelijk dat 300 vaccins te weinig was en werden 100 bijbesteld. Twee weken later waren deze vaccins ook op.
Resultaten
Hebben al deze inspanningen nu geloond? Met toedienen van 400 (44%) vaccins hebben we een toename van 100% ten opzichte van voorgaande jaren. Het is nog lang niet het aantal wat we zouden willen, iedereen gevaccineerd, maar het is een begin. Een toename van 100% is mooi maar het zit niet in de doelgroep, verpleegkundigen in de directe zorg.
Conclusie
De vaccinatiegraad onder het personeel is door het actievere beleid heeft resultaat gehad. Er was een toename te zien van 100% ten opzichte van de voorafgaande jaren. Deze toename zat er echter niet bij de groep verpleegkundigen die vooral met de directe zorg bezig zijn.
Of de nieuwe strategie ook invloed heeft gehad op het ziekteverzuim is niet bekend. Dit hangt niet alleen af van de vaccinatiegraad maar ook van andere factoren zoals de ernst van het griepseizoen, het circulerende virus en de samenstelling van het vaccin.
Strategie voor seizoen 2019/2020
Voor het nieuwe griepseizoen zal eerder worden begonnen met de vaccinatiecampagne, met name om de vaccinatiegraad bij de medewerkers in de directe zorg te verhogen en de motivatie van de leidinggevenden te verbeteren. Verder zal het uitgangsprincipe worden: iedereen vaccineren tenzij men een gegronde reden heeft dit niet te doen.
Auteur
C. Snabilié, P&O arbo, Ziekenhuis Amstelland
Correspondentie
Infectieziekten Bulletin, jaargang 30, themanummer Vaccinaties, nummer 3, april 2019