Snellere signalering bijwerkingen implantaten via Meldpunt
In juli 2017 zag het Meldpunt en Expertisecentrum voor Bijwerkingen van Implantaten het licht. Een implantaat is een medisch hulpmiddel dat om medische of cosmetische redenen in het lichaam wordt geplaatst. Het kan ook onvoorziene en ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Dat kan aan het implantaat zelf liggen of aan de manier waarop het is ingebracht.
Wat is het meldpunt?
“Het meldpunt is een online-vragenformulier waar mensen gezondheidsklachten kunnen melden waarvan ze vermoeden dat het door een implantaat komt. De coördinatie van het meldpunt ligt bij het RIVM. In samenwerking met het Bijwerkingencentrum Lareb, het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen, worden de meldingen beoordeeld. Kennis over medische hulpmiddelen en de beoordeling van meldingen over klachten komt op deze manier goed samen. We geven geen individuele adviezen. Wel wijzen we melders soms op informatiebronnen die bij ons bekend zijn, zoals websites. Of we verwijzen ze terug naar hun zorgverlener.”
Hoeveel meldingen krijgen jullie binnen?
“In 2018 kregen we 162 meldingen binnen, minder dan in het startjaar. De oprichting van het meldpunt kreeg veel aandacht in de media, waardoor we in de eerste 2 weken erna al 150 meldingen hadden. In totaal zijn dat jaar 240 meldingen binnengekomen.
Het is belangrijk dat mensen gezondheidsklachten melden, ook als ze niet zeker weten of het implantaat de oorzaak is. Op basis van veel meldingen kunnen we eerder signaleren dat er (mogelijk) een probleem is. Eén melding hoeft immers niet zoveel te zeggen. Om meer aandacht voor het meldpunt te krijgen gaan we onder andere visitekaartjes ontwerpen, filmpjes maken voor social media, en teksten plaatsen op de wachtkamerschermen bij huisartsen.”
Wat voor soort gezondheidsklachten worden zoal gemeld?
“Dat kan van alles zijn. Lokale pijn in de buurt van het implantaat, of algemenere klachten zoals chronische pijn of vermoeidheid. Deze klachten kunnen het leven van mensen soms totaal ontwrichten. Vooral bij de algemenere klachten is het moeilijk de klacht specifiek toe te schrijven aan een implantaat.”
Kennis over medische hulpmiddelen en de beoordeling
van meldingen over klachten komt goed samen
Wat gebeurt er met de meldingen?
“De beoordelaars van het RIVM en het Lareb analyseren de meldingen wekelijks met elkaar. Soms vragen we de melder om meer informatie. Om klachten te kunnen duiden, werken we samen met de Federatie Medisch Specialisten. Via hen kunnen we bijvoorbeeld snel in contact komen met een cardioloog wanneer we vragen hebben over meldingen over pacemakers.”
Welke vervolgstappen kunnen worden genomen?
“Wij kunnen zogeheten attenderingen en signaleringen uitgeven. Een signalering beschrijft een bijwerking of effect dat nog niet eerder bekend was. Dat hebben we tot nu toe nog niet gedaan. Een attendering is bedoeld om kennis over een al eerder geïdentificeerd risico bij het gebruik van implantaten te verspreiden onder zorgverleners en patiënten. Zo bleken de ‘armen’ van een bepaald spiraaltje te kunnen afbreken als het werd verwijderd. De informatie hierover was niet bij alle artsen die ermee te maken hebben, terechtgekomen.
Wij geven dus alleen aan dat er mogelijk een probleem is. Op basis daarvan kan het veld, zoals de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, zorgprofessionals en eventueel ook gebruikers of patiënten zelf, hier vervolg aan geven. Het veld kan bijvoorbeeld bepalen of een bepaald implantaat niet meer gebruikt moet worden of alleen onder bepaalde voorwaarden.”
Hoe doe je een melding?
“Via de website van het meldpunt kunnen mensen met een implantaat hun klachten melden, of iemand namens hen. Ook zorgverleners kunnen een melding maken. In de vragenlijst kunnen meerdere klachten bij een implantaat worden aangegeven. Als mensen hierbij hulp nodig hebben, kunnen ze contact opnemen met het Landelijk Meldpunt Zorg, dat met hen aan de telefoon het formulier doorloopt.”
Joëlle Hoebert benadrukt het belang van het meldpunt. “Grote kans dat je in je leven een implantaat krijgt. Geen enkel ander Europees land heeft zo’n nationaal meldpunt dat alleen voor bijwerkingen van implantaten is ingesteld. Om ons werk goed te kunnen doen, en bij te dragen aan de kwaliteit van de zorg voor mensen met een implantaat die klachten hebben, is het belangrijk dat dit meldpunt bestaat.”
Ga naar de website Meldpunt en Expertisecentrum voor Bijwerkingen van Implantaten
Tekst: Julika Vermolen