Feiten en cijfers Gezonde Gemeente

“Integraal werken aan gezondheid is de sleutel tot succes voor gemeenten”

Tot 1 november was Ilse Storm coördinator van Gezonde Gemeente. Vanaf die datum hebben Karlijn Leenaars en Margien van Rooij het stokje overgenomen. Samen met een team van enthousiaste collega’s helpen ze beleidsmakers en professionals van gemeenten en GGD’en met het integraal en preventief werken aan gezondheid en welzijn van hun inwoners. Met Ilse blikken we terug op een bewogen jaar; met Karlijn en Margien kijken we vooruit.

(van links naar rechts: Karlijn Leenaars, Margien van Rooij, Ilse Storm)

Van landelijk naar lokaal gezondheidsbeleid

Op welke resultaten in 2020 is Ilse trots? “Op de dag, 25 mei 2020, dat de landelijke nota gezondheidsbeleid 2021-2024 verscheen, konden gemeenten en GGD’en al op loketgezondleven.nl terecht voor onze vertaalslag naar een eigen integrale lokale of regionale nota gezondheidsbeleid. Met veel praktische tips en adviezen, ook over de vier vraagstukken uit de landelijke nota.”

“Om gemeenten verder te helpen, hebben we zeven online workshops gegeven over de vraagstukken uit de landelijke nota”, vult Ilse aan. “Aanmelding stond open voor duo’s: een GGD’er en een gemeenteambtenaar die samen werken aan lokaal gezondheidsbeleid. In de (kleinschalige) workshops sloten we aan bij de vragen die leefden bij de deelnemers. Er was ruimte voor onderlinge inspiratie en uitwisseling van ervaringen. Onze rol was kennisdelen, facilitairen en ondersteunen. Per vraagstuk sloten onze eigen experts aan, op het gebied van sociale en fysieke leefomgeving, gezondheidsachterstanden, jongeren én ouderen. Vijftig professionals hebben deelgenomen aan deze workshops”.

Zoeken naar verbindingen

Steeds vaker combineren gemeenten nota’s of akkoorden met elkaar bij de lokale vertaling van landelijke beleidskaders, zoals de nota gezondheidsbeleid, het preventieakkoord of sportakkoord. Ilse: “Dat betekent dat we nadenken over waar thema’s elkaar raken en hoe we dit kunnen versterken. We stimuleren gemeenten om integraal te werken. Dit kan door thema’s op te pakken vanuit diverse domeinen, in afstemming en samenhang, zoals vitaal ouder worden of druk bij jongeren en jongvolwassenen. Integraal werken is de sleutel tot succes, waarbij het fysieke, sociale en zorgdomein niet mogen ontbreken. We bieden hierbij hulp, met bijvoorbeeld advies op maat trajecten of het delen van voorbeelden.

Aansluiten bij behoeften van gemeenten

Naast de lokale nota en akkoorden, gebeurde er meer. Ilse vertelt enthousiast: “Als je gemeenten en GGD’en écht wilt helpen, dan moet je weten wat hun wensen en behoeften zijn. Hierbij speelt ondermeer ons gebruikerspanel een rol. Een panel dat bestaat uit 25 deelnemers van gemeenten en GGD’en.”

Ilse noemt twee voorbeelden. “Mensen die in armoede leven, hebben een grotere kans op gezondheidsproblemen. Daarom hebben we de Groeimatrix Armoede en Gezondheid ontwikkeld. Dit is een praktisch hulpmiddel om in kaart te brengen hoe ver een gemeente is in het integraal werken aan armoede en gezondheid, en hoe zij hierin verder kan groeien. Een ander voorbeeld is de herziening van de gezondheidsthema’s op loketgezondleven.nl. Niet alleen inhoudelijk, maar ook communicatief. Ik nodig iedereen uit om bijvoorbeeld het thema alcohol te bekijken.”

Ondersteuning in coronatijd

Afgelopen jaar stond in het teken van COVID-19. Heeft Gezonde Gemeente een bijdrage geleverd aan het op peil houden van de gezondheid van inwoners? Ilse: ”eind maart hebben we leefstijladviezen in coronatijd opgesteld. Dat deden we samen met thema-instituten, zoals Rutgers en het Kenniscentrum Sport en Bewegen. Leefstijladviezen over mentale gezondheid, bewegen, voeding, alcohol, roken, drugs, sociale interactie en seksualiteit. De lockdown vormde de aanleiding om hieraan te werken. Afhankelijk van de maatregelen van de Rijksoverheid om het coronavirus te bestrijden, passen we deze leefstijladviezen weer aan.”

Vooruitblik 2021

Drie plannen voor 2021 lichten Margien en Karlijn toe. Karlijn: “we zijn voorlopig nog niet af van het coronavirus. In november jl. verscheen de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) van het RIVM. Een toekomstverkenning die ingaat op de mogelijke gevolgen van het coronavirus. We ‘vertalen’ deze verkenning naar praktische adviezen voor GGD’en en gemeenten.”

“Door corona is de druk op het dagelijkse leven van onze jeugd en jongvolwassen nog meer gestegen”, vertelt Margien. “Ook voor ouderen is deze tijd zwaar. Samen met gemeenten en GGD’en gaan we bekijken hoe we hen nog verder kunnen ondersteunen richting jonge en oudere inwoners”.

In 2021 zal ook focus liggen op de ondersteuning bij processen. Karlijn: “Uit de online workshops bleek dat gemeenten en GGD’en worstelen met procesvragen. Hoe verkrijg je draagvlak voor gezondheidsbevordering bij je gemeenteraad of college van B&W? Hoe zorg je ervoor dat het medisch én sociaal domein binnen een gemeente écht samenwerken? Hoe betrek je je inwoners nog beter bij gezondheidsbeleid?”. Het laatste woord is aan Margien: “onze handen jeuken om aan de slag te gaan!”

Cijfers

  • 5x het gebruikerspanel van 25 deelnemers van gemeenten en GGD’en geraadpleegd
  • 4 adviezen op maat voor GGD’en (onderwerpen: integrale beleidsadvisering naar gemeenten vanuit de GGD, positionering van GGD naar gemeenten, integrale aanpak van verschillende beleidsdomeinen, monitoring en evaluatie van gezondheidsbeleid, gezonde wijkaanpak)
  • 50 deelnemers (duo GGD-gemeente) voor 7 online workshops (onderwerpen: sociale en fysieke leefomgeving, gezondheidsachterstanden, druk bij jongeren/jongvolwassenen én vitaal ouder worden).
  • 8 gemeenten woonden een presentatie bij over integraal werken
  • In mei 2020 is de structuur van Loketgezondleven.nl gewijzigd, waardoor de handreiking Gezonde Gemeente is komen te vervallen. Hiervoor zijn Integraal werken, Gezondheidsthema’s en (deels) Advies en ondersteuning voor in de plaats gekomen. Statistieken:

 

Aantal bezoekers per maand

Aantal bekeken pagina’s per maand

Gezonde Gemeente

(januari-mei)

15.006

31.217

Advies en ondersteuning

(januari – mei)

14.400

19.850

Advies en ondersteuning

(juni – december)

7.100

13.450

Integraal werken

(juni – december)

4.212

9.110

Gezondheidsthema

(juni – december)

12.567

26.093

*De navigatiestructuur van loketgezondleven.nl is gewijzigd op 1 juni.        

Contact

Karlijn Leenaars (karlijn.leenaars@rivm.nl)

Margien van Rooij (margien.van.rooij@rivm.nl)