Prenatale screeningen 2018
Aanstaande ouders die hun ongeboren kind willen laten onderzoeken op down-, edwards- en patausyndroom, kunnen kiezen uit twee testen: de combinatietest (CT) en de niet-invasieve prenatale test (NIPT). Daarnaast is er nog een andere screening te kiezen: het structureel echoscopisch onderzoek (SEO), ofwel de 20 weken echo. Hiermee kunnen onder andere afwijkingen als een open rug of open schedel worden opgespoord.
Bestuurlijke reorganisatie voor Regionale Centra voor Prenatale Screening
In opdracht van het ministerie van VWS voerde het RIVM-CvB in 2017 een onderzoek uit naar een nieuwe bestuurlijke structuur voor de acht Regionale Centra voor Prenatale Screening. Naar aanleiding van dit rapport heeft de minister besloten dat al deze centra vóór 1 januari 2018 moeten voldoen aan de zorgbrede Governance Codes. Sinds deze datum is elk centrum een zelfstandige juridische entiteit en heeft elk centrum een Raad van Toezicht en een bestuurder gekregen. Het RIVM-CVB was als regisseur betrokken bij de implementatie hiervan.
Toets op counselingvaardigheden prenatale screening
Het RIVM-CvB heeft in 2018 met een projectgroep met vertegenwoordigers van alle beroepsgroepen en trainingsbureau TrainTool gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van een toets om counselingvaardigheden te kunnen meten en evalueren. Met de gekozen toets is het mogelijk om in simulatievorm te onderzoeken of vaardigheden aanwezig zijn. Een grote groep counselors heeft de toets in de praktijk getest. De toets wordt per april 2019 ingevoerd.
Verkennend onderzoek naar een 13 wekenecho
Eind 2018 heeft de staatssecretaris van het ministerie van VWS de Tweede Kamer geïnformeerd over het advies van de Gezondheidsraad van 2016. Een van de onderwerpen in die brief is de 13 wekenecho. De technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen rond prenatale screening gaan snel. Daardoor is het mogelijk om eerder in de zwangerschap eventuele aandoeningen bij het ongeboren kind te vinden. Zo kan een deel van de ernstige afwijkingen die nu kunnen worden ontdekt bij de 20 wekenecho, ook al aan het einde van het eerste trimester van de zwangerschap zichtbaar zijn. De Gezondheidsraad noemt als belangrijke voordelen van een vroege echo dat er meer tijd is voor vervolgdiagnostiek en voor een beslissing over het al dan niet voortzetten van de zwangerschap. De raad adviseerde het ministerie van VWS dan ook nader onderzoek te doen naar de inzet van de 13 wekenecho. Hierop kreeg het RIVM-CvB de opdracht van dit ministerie om een Verkenning te doen naar de invoering van de 13 wekenecho in onderzoekssetting. Verkend wordt wat er bij de invoering komt kijken en welke eventuele uitvoeringsknelpunten zich kunnen voordoen. De Verkenning wordt begin 2019 met een projectgroep gerealiseerd en in mei 2019 opgeleverd aan het ministerie van VWS.
Uitvoeringstoets NIPT
De Gezondheidsraad heeft in december 2016 het advies ‘prenatale screening’ uitgebracht en hierin geadviseerd om de NIPT aan te bieden voor de screening op down-, edwards- en patausyndroom in plaats van de combinatietest. De NIPT is nu beschikbaar in onderzoekssetting (TRIDENT-studies). Het ministerie van VWS heeft eind 2018 het RIVM-CvB opdracht gegeven tot een uitvoeringstoets. Deze uitvoeringstoets moet duidelijkheid geven over de haalbaarheid en randvoorwaarden van de implementatie van de NIPT in het reguliere screeningsprogramma.
Peridos en de nieuwe Privacywet (AVG)
In 2018 heeft het RIVM-CvB veel juridische werkzaamheden verricht om de resultaten uit het systeem Peridos conform de regels van de nieuwe Privacywet te kunnen leveren om de bevolkingsonderzoeken te monitoren. Peridos staat voor Perinataal Dossier voor de Screening en is het landelijk systeem waarin gegevens van de prenatale screening worden vastgelegd.
Vooruitblik 2019
2019 wordt een jaar waarin enkele grote trajecten van start gaan: de Verkenning 13 wekenecho en de uitvoeringstoets voor de NIPT. Ook evalueert het RIVM-CvB hoe de kwaliteitseisen die zijn gesteld aan de counseling in praktijk worden gebracht en waar men tegenaan loopt. Daarnaast vindt er een onderzoek plaats naar de ervaring van zwangere vrouwen met de counseling. Die informatie kan gebruikt worden om de kwaliteitseisen bij te sturen, om zowel de kwaliteit als de praktische uitvoerbaarheid te verbeteren.
In opdracht van het RIVM-CvB monitort IQ healthcare van het Radboudumc de prestaties van de screening op down‐, edwards‐ en patausyndroom en de 20 wekenecho. Uit de publieksmonitor 2017 bleek onder andere het volgende:
|