Kwetsbare Jeugd

Hoe kun je integraal werken aan de gezondheid van onze jeugd? Twee voorbeelden uit de praktijk. De integrale aanpak MaZL pakt ziekteverzuim aan.  Onderwijs, zorg en leerplicht werken hierin samen volgens een duidelijke rolverdeling. De interventie HouVast stelt ouders met een licht verstandelijke beperking in staat om hun kinderen ‘goed genoeg’ op te voeden. Omdat er meer speelt dan een opvoedprobleem is het belangrijk dat zowel gemeente, politie én school betrokken zijn. De HouVast Werker heeft als regisseur een belangrijke rol hierbij.

M@ZL pakt ziekteverzuim aan

Iedere scholier is wel eens ziek. Maar wie vaak ziek is, raakt achterop. Wat kun je daartegen doen? ‘Scholen zitten vaak met de handen in het haar’, vertelt Yvonne Vanneste, jeugdarts bij GGD West-Brabant. Scholen zijn bijvoorbeeld bang dat een telefoontje naar de ouders wordt opgevat als bemoeizucht. Volgens haar is een andere houding nodig.

Het gaat niet om controle, maar om aandacht

Vanneste ontwikkelde M@ZL (‘mazzel’): Medische Advisering Ziekgemelde Leerling. In deze integrale aanpak werken onderwijs, zorg en leerplicht samen volgens een duidelijke rolverdeling. Bij een ziekmelding neemt de school contact op om te informeren hoe het gaat met de leerling.

Na zeven aaneengesloten dagen ziekte of na de vierde ziekmelding in twaalf weken volgt een gesprek met leerling en ouders op school. Vanneste: ‘Een school hoeft niet te weten wat er medisch aan de hand is, maar wel of de oorzaak op school ligt. Dat betekent namelijk dat de school iets kan doen om het kind weer in de les te krijgen.’ 

Een investering van 17 euro per leerling levert gemiddeld 82 euro op 

Afspraken

Zo nodig verwijst de school leerlingen door naar de jeugdarts, die een plan van aanpak kan opstellen. De jeugdarts houdt de school vervolgens op de hoogte van gemaakte afspraken, vertelt Vanneste. ‘Het kan bijvoorbeeld zijn dat een leerling begint met twee uur school per dag en dat geleidelijk opbouwt. De school laat de jeugdarts weten of de leerling zich aan de afspraken houdt.’ Zo niet, dan kan een leerplichtambtenaar worden ingeschakeld.

Gehalveerd

M@ZL is oorspronkelijk gericht op het vmbo en nu doorontwikkeld voor toepassing in het gehele voortgezet onderwijs: M@zl op het vo. De interventie levert per investering van 17 euro per leerling op termijn gemiddeld 82 euro op, zo liet een kosteneffectiviteitsonderzoek in het vmbo zien. Vanneste deed zelf wetenschappelijk promotieonderzoek naar het effect van M@ZL. De resultaten zijn veelbelovend: ‘Het ziekteverzuim van leerlingen die via M@ZL bij de jeugdarts werden uitgenodigd, was na een jaar gehalveerd in vergelijking met de controlegroep.’ 

 Mazl is een erkende interventie

M@ZL op het vo’ is voor het vmbo erkend als interventie met eerste aanwijzingen voor effectiviteit, voor havo/vwo als goed onderbouwd.Het oordeel van de erkenningscommissie: ‘M@zl op het vo is een gestructureerde aanpak van ziekteverzuim onder scholieren op het voortgezet onderwijs door middel van signaleren, bereiken, adviseren en begeleiden van de ziekgemelde leerlingen.’

Meer lezen over Mazl

Mazl op het vo

Mazl op het vmbo

HouVast

Van alle interventies voor probleemgezinnen zijn er maar weinig gericht op gezinnen van ouders met een licht verstandelijke beperking (LVB). Terwijl daar alle reden voor is, vertelt Odiel de Vletter van de William Schrikker Groep.

Kortdurende interventies zijn voor deze gezinnen niet genoeg. Na afloop vallen ze weer terug.

Dat kan traumatische gevolgen hebben. Als problemen in een gezin weer opspelen, dreigen al snel dwangmaatregelen, zoals ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing. En dat veroorzaakt veel onrust en stress.

Oplossingsgericht

HouVast is een oplossingsgerichte benadering die ouders met een LVB in staat stelt om hun kinderen ‘goed genoeg’ op te voeden. Dat gebeurt onder begeleiding van een vaste, speciaal getrainde ‘HouVast-werker’. Als het gezin weer functioneert, wordt de zogeheten waakvlam-functie actief en neemt de HouVast-werker wat meer afstand. De Vletter: ‘Als er iets ingrijpends in een gezin plaatsvindt, of als een kind de puberteit in gaat, kan de hulp snel worden opgeschaald om het gezin extra te begeleiden.’

HouVast voorkomt dure dwangmaatregelen zoals uithuisplaatsing

Hulp accepteren

Ouders leren niet alleen hun kinderen op te voeden maar ook hulp te accepteren en hun netwerk in te schakelen. ‘Er speelt meer dan een opvoedprobleem’, verduidelijkt De Vletter. ‘Daarom is het belangrijk dat alle ketenpartners betrokken blijven, zoals gemeente, politie en school.’ Zo’n integrale aanpak komt soms lastig van de grond, vertelt ze. ‘Veel gemeenten hebben apart beleid voor werklozen, voor mensen met een verstandelijke beperking, voor schoolverzuim enzovoorts. Die beleidsterreinen werken niet altijd vanzelfsprekend met elkaar samen. Daarom heeft de HouVast-werker ook de rol van regisseur.’

Bemoeienis

HouVast voorkomt dure dwangmaatregelen en dat scheelt de samenleving veel geld. De interventie zorgt er bovendien voor dat hulpverleners hun werk beter kunnen doen. De Vletter: ‘Ouders met een LVB ervaren hulp van buiten vaak als bemoeienis of bedreiging. Met HouVast kunnen hulpverleners echt doen wat het woord zegt: ervoor zorgen dat mensen zich geholpen voelen. Dat is prettig voor de gezinnen maar ook voor de hulpverleners: hun werk wordt leuker en ze kunnen meer bereiken.’

HouVast is een erkende interventie

Het oordeel van de erkenningscommissie: ‘HouVast is een mooie methode voor een doelgroep waarvoor nog geen aanbod was op dit gebied. De aanpak is zeer goed uitgewerkt en de onderbouwing is helder en actueel.’

Meer lezen?

Houvast