April 2016 |
https://magazines.rivm.nl/2016/04/samen-werken-aan-veilig-werken
In 2015 heeft RIVM Veilig Werken een visie opgesteld voor de komende vier jaar. Centraal in deze visie staat de ‘KennisHub’ Veilig Werken in Nederland. Een centraal punt dat kennis over arbeidsveiligheid ontwikkelt en hulpmiddelen biedt om deze kennis in de praktijk toe te passen. Daarbij benut RIVM eigen kennis en vult dit aan met de kennis en kunde van zijn netwerkpartners. Het streven daarbij is kennis te bewegen, kennis te borgen, en kennis te binden.
In 2015 heeft RIVM Veilig Werken een visie opgesteld voor de komende vier jaar. Centraal in deze visie staat de ‘KennisHub’ Veilig Werken in Nederland. Een centraal punt dat kennis over arbeidsveiligheid ontwikkelt en hulpmiddelen biedt om deze kennis in de praktijk toe te passen. Daarbij benut RIVM eigen kennis en vult dit aan met de kennis en kunde van zijn netwerkpartners. Het streven daarbij is kennis te Binden , kennis te Borgen, en kennis te Bewegen.
De visie en ambitie voor veilig werken staat niet op zichzelf, maar is één van de manieren om bij te dragen aan de doelstellingen van RIVM 2020. Het RIVM kiest daarbij positie midden in de maatschappij. Zo kunnen we iets betekenen voor onze opdrachtgevers, onze netwerk- en ketenpartners en voor de maatschappij als geheel.
Voor veilig werken geldt dat we de afgelopen twee jaar een netwerk hebben opgebouwd met onder meer de beroepsgroep veiligheidskundigen, sectororganisaties en bedrijven. En we zijn ook met elkaar aan de slag gegaan. We ontwikkelen daarbij gezamenlijk kennis en producten om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren.
Het gaat trouwens best goed in Nederland met veiligheid. Er gebeuren steeds minder ongevallen. Soms gaat het toch even mis. En ieder ongeval is er één teveel. RIVM realiseert zich dat het lastig kan zijn om ervaringen met ongevallen te delen met anderen. Het voelt al gauw als de vuile was buiten hangen. RIVM kan vanuit haar onafhankelijke positie lessen trekken uit de anonieme gegevens over ernstige ongevallen. De geleerde lessen geven we terug aan sectoren en bedrijven in Nederland.
Een nieuw initiatief uit 2015 is het opzetten van een database met werkende veiligheidsmaatregelen: de interventiedatabase. Immers, er zijn veel goede ervaringen met maatregelen voor veiligheidsrisico’s. Maar het is lang niet altijd duidelijk of een maatregel nou wel of niet werkt en waarom. Met de interventiedatabase komen we tegemoet aan een behoefte die onder veiligheidskundigen breed leeft.
In dit online magazine een greep uit de belangrijkste ontwikkelingen, activiteiten en producten van 2015. Een jaar waarin RIVM samen met anderen een basis heeft gelegd voor dé KennisHub Veilig Werken in Nederland.
Namens het RIVM,
Viola van GuldenerProgrammacoördinator RIVM Veilig Werken
RIVM wil de kennis over veilig werken in beweging brengen. Bedrijven stimuleren aandacht te blijven geven aan het voorkómen van arbeidsongevallen. De kracht zit in de samenwerking met sectoren en arboprofessionals bij het ontwikkelen van bruikbare instrumenten. 1 + 1 = 3.
Samen met de Arbo Unie en software ontwikkelaar Safety Changer werkte RIVM in 2015 het idee van een hackathon uit. Doel? In één dag, samen met ervaringsdeskundigen uit bedrijven, een oplossing voor een bestaand veiligheidsprobleem bedenken.
Het programma 5xBeter in de metaalsector ziet het aantal nieuwkomers op de werkvloer toenemen. Momenteel bepaalt het onderbuikgevoel vaak of een nieuwkomer en een werkplek bij elkaar passen. Samen met 5XBeter ontwikkelt RIVM een onderbouwd alternatief instrument.
De Eigen Vervoer Organisatie (EVO) verenigt bedrijven met een logistiek belang. De EVO heeft de data uit Storybuilder gebruikt als input voor een campagne voor veilige magazijnen.
In 2015 heeft RIVM 25 kennismakings- en verkenningsgesprekken gehad met allerlei sectoren en bedrijven. De gesprekken stonden in het teken van veiligheid op de werkvloer en de uitdagingen waar sectororganisaties en bedrijven mee te maken krijgen.
Kennis binden heeft te maken met het versterken van de samenwerking met I-SZW op het gebied van arbeidsveiligheid. In 2015 richtte het RIVM zich samen met I-SZW op het informeren en betrekken van inspecteurs bij de invoer en het gebruik van de data. Het resultaat hiervan is dat alle inspecteurs zijn geïnformeerd over het nut en de mogelijkheden van Storybuilder. Hun feedback helpt bij het verbeteren van de instrumenten.
In maart en april 2015 heeft het RIVM zeven keer een workshop gegeven aan groepen arbo-inspecteurs in Nederland. Tijdens deze workshops is de relatie tussen de bevindingen van inspecteurs na ongevalsonderzoek en Storybuilder uitgelegd. Hun bevindingen vormen een belangrijke bron van informatie voor Storybuilder. Ook heeft RIVM uitleg gegeven over de mogelijkheden die Storybuilder biedt bij het onderzoeken, analyseren en leren van ongevallen.
Op 19 januari 2016 heeft RIVM aan landelijke projectleiders van I-SZW laten zien hoe zij data uit Storybuilder II kunnen halen. En hoe zij die data kunnen gebruiken om bijvoorbeeld prioriteiten te stellen in landelijke projecten. RIVM zal in 2016 een dag in de week bij I-SZW in Den Haag aanwezig zijn om beter aan te sluiten bij het werk van de inspectie en om vragen te kunnen beantwoorden.
In het najaar van 2015 zijn we samen op zoek gegaan naar de kracht van data en het combineren van data. Op zoek naar de mogelijkheden die Storybuilder en de andere instrumenten van het RIVM bieden om de onderzoeks- en analysekracht van I-SZW aan te vullen. Daarvoor hebben we gezamenlijk een casus geanalyseerd. Aan de hand van de casus uitzendkrachten werd duidelijk welke meerwaarde Storybuilder en de RIVM blootstellingsdatabase heeft voor I-SZW. In 2016 vervolgen we deze samenwerking en breiden we die uit.
Bijdragen aan een veiligere werkvloer door het ontwikkelen, delen en toepasbaar maken van kennis. Een bredere bekendheid en zichtbaarheid is dan belangrijk. Diverse communicatieactiviteiten richten zich op het informeren van arboprofessionals, veiligheids- kundigen en sectororganisaties over de kennis, diensten en instrumenten van het RIVM.
'Op de bres voor een veilige werkvloer' was het thema van een Minisymposium dat het RIVM in juni 2015 organiseerde. Ongeveer 60 veiligheidskundigen deelden kennis en ervaringen tijdens interactieve workshops over actuele onderwerpen op het gebied van arbeidsveiligheid. Voor herhaling vatbaar, zo bleek!
Het RIVM heeft goede contacten met (online) vakmedia en publiceert regelmatig artikelen. Met ingang van 2016 verzorgd RIVM een vaste rubriek in VCA Actueel en verzorgd RIVM artikelen met praktijkvoorbeelden in NVVK Info.
Het RIVM heeft in 2015 allerlei presentaties en workshops gegeven. Bij allerlei sectoren en arbodiensten, maar ook op congressen en symposia. RIVM leverde diverse vakinhoudelijke bijdragen op het terrein van arbeidsveiligheid.
Op de website staan diverse factsheets met data uit Storybuilder. Een aantal van deze factsheets heeft RIVM in een nieuwe vorm uitgebracht. Ze zijn toegankelijker en bevatten een greep uit de belangrijkste data.
De ontwikkeling van kennis op het gebied van arbeidsveiligheid staat niet stil. Het vernieuwen van kennis over arbeidsveiligheid en het delen van de kennis binnen wetenschappelijke consortia is een van de activiteiten van RIVM Veilig Werken. Daarbij werken we samen met nationale en internationale kennisinstellingen.
Resilience onderzoek
Steeds vaker duikt het begrip resilience (veerkracht) op als het gaat om het veilig houden van de werkvloer en het beheersen van onvoorziene risico’s. Door resilience kunnen bedrijven (veilig) blijven opereren, ook bij onverwachte situaties. Bedrijven zoals Volker Wessels, KLM en GasUnie hebben gevraagd om een ‘in company’ training te doen. In een paar gerichte bijeenkomsten is een resilience stappenplan met bijbehorende story cards ontwikkeld: een kaartspel waarmee je resilience kunt oefenen. In 2016 gaat RIVM dit kaartspel verder ontwikkelen samen met de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK).
Interventie database: op zoek naar werkende maatregelen
In 2015 heeft het RIVM de samenwerking met de NVVK verstevigd. Deze beroepsgroep is van groot belang om de kennis over veilig werken verder te kunnen ontwikkelen en verspreiden. Bovendien is het een groep waar de behoefte aan informatie en hulpmiddelen op het gebied van veilig werken groot is. Dit bleek eind 2014 uit een onderzoek onder veiligheidskundigen van TNO in opdracht van het RIVM. 87% van de respondenten gaf aan behoefte te hebben aan informatie over werkende veiligheidsmaatregelen.
Het RIVM is daarom in 2015 gestart met de voorbereidingen voor het opzetten van een database met werkende veiligheidsmaatregelen: de interventiedatabase. Samen met Jop Groeneweg (Universiteit Leiden), Linda Bellamy en Frank Guldenmund (TU Delft/NVVK) werkt RIVM aan een raamwerk om maatregelen uit de praktijk te toetsen en beoordele en vervolgens uniform te kunnen beschrijven in een database. De kennis en ervaringen die RIVM heeft opgedaan met de interventiedatabase van het Centrum Gezond Leven komen daarbij goed van pas.
Saf€ra
Saf€ra is in 2013 gestart als het ERA netwerk van de Europese commissie op het vakgebied van industriële veiligheid. Een netwerk van vooraanstaande Europese kennisinstellingen om de onderzoeksagenda’s op industriële veiligheid op elkaar af te stemmen en te bundelen. In februari 2015 heeft het RIVM een samenwerkingsovereenkomst getekend met het Saf€ra consortium. Hiermee blijft het RIVM goed aangesloten op Europese onderzoeksprogramma’s op het gebied van (arbeids)veiligheid. Tijdens het 4e SAF€RA symposium in april 2016 zullen nadere contacten gelegd worden om te kijken naar verdere samenwerkingsmogelijkheden.
Wetenschappelijke publicaties
In 2015 hebben we op verschillende manieren bijgedragen aan de wetenschappelijke ontwikkelingen op het vakgebied arbeidsveiligheid:
RIVM Veilig Werken biedt instrumenten aan om de arbeidsveiligheid te kunnen verbeteren. De complexe kennis over arbeidsveiligheid wordt zo verwerkt in praktische toepassingen voor arboprofessionals. Dat staat centraal in de themalijn front- en backoffice. Vanuit een centrale helpdesk beantwoordt het RIVM vragen over de producten, diensten en instrumenten en vraagt gebruikers om feedback.
Demo’s van toepassingen
In augustus 2015 is het RIVM gestart met het ontwikkelen van demo’s voor praktische toepassingen voor diverse gebruikers. De demo’s zijn bedoeld om op een toegankelijke en inspirerende manier aan sector- en brancheorganisaties te laten zien wat er mogelijk is met de data en kennis. Als de demo’s aanslaan, kan het RIVM ze samen met de betreffende organisaties tot – sectorspecifieke – instrumenten verder ontwikkelen. Het RIVM werkt op dit moment aan de volgende demo’s: ‘ervaar je ongeval’, ‘voorkom je ongeval’, ‘benchmark je ongeval’ en ‘voorspel je ongeval’. Een voorbeeld van een toepassing in samenwerking met een sector is de website bouwongeval.nl. Sichting Arbouw heeft Storybuilder ‘geadopteerd’ en een speciale versie voor de bouwsector gemaakt. Een mooi voorbeeld van een praktische toepassing die samen met een branche is ontwikkeld.
Helpdesk
Naar aanleiding van vragen uit de Tweede Kamer heeft RIVM informatie aangeleverd over ongevallen met biogas in de agrarische sector, ongevallen bij wegwerkers, ongevallen in praktijklokalen op VMBO-scholen en ongevallen met omvallende muren. Tevens zijn er op verzoek van I-SZW of sectororganisaties ongeveer vijftien sectoranalyses op maat gemaakt en zijn bestaande analyses bijgewerkt.
Storybuilder II in ontwikkeling
In 2015 heeft RIVM diverse aanpassingen gedaan aan Storybuilder II. Dit is de vernieuwde database van Storybuilder, waarmee op een snellere manier analyses zijn uit te voeren. Tevens is RIVM bezig met de voorbereidingen voor eventuele aanpassingen aan Storybuilder II als gevolg van aanpassingen aan de invoerlijst van ongevallen.
Actuele data
De ongevallen van het jaar 2011 zijn in 2015 aan de database toegevoegd. De gegevens die door de Inspectie SZW (I-SZW) zijn ingevoerd over het jaar 2013 en 2014 worden begin 2016 toegevoegd aan Storybuilder. De database bevat dan alle ongevalsdata van 1998 tot en met 2014.
Invoer van data eenvoudiger
Na een melding van een ernstig arbeidsongeval, doen inspecteurs ongevalsonderzoek. Naast het rapporteren van de bevindingen, registreren ze hun bevindingen aan de hand van een vragenlijst in een webapplicatie. De ingevoerde vragenlijst wordt vervolgens in Storybuilder II opgenomen. Het invullen van de huidige vragenlijst bleek diverse moeilijkheden met zich mee te brengen. Tijdens een bijeenkomst in oktober 2015 is samen met enkele inspecteurs een lijst met mogelijke verbeterpunten opgesteld. Op basis hiervan wil RIVM de vragenlijst beter laten aansluiten bij het ongevalsonderzoek en de gebruiksvriendelijkheid van de invoertool verbeteren.
RIVM blijft ook in 2016 op de bres gaan voor een veilige werkvloer. Daar gaan we mee door. Want ook al wordt de werkvloer steeds een stukje veiliger, ieder ongeval is er een te veel. Er is nog genoeg te verbeteren. Samen staan we daarbij sterker.
Als het gaat om kennisontwikkeling gaan we door met onderzoek naar resilience en toepassing in de praktijk. En samen met de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK) gaan we verder op zoek naar werkende veiligheidsmaatregelen. Op het gebied van bijvoorbeeld beroepsziekten is er nog een wereld te winnen. Kunnen we de kennis en achtergronden die we hebben op het gebied van ernstige arbeidsongevallen wellicht ook toepassen op het terrein van beroepsziekten? Met 3500 nieuwe gevallen van mensen met een beroepsziekte per jaar is dat de moeite van het bekijken meer dan waard.
De samenwerking met arboprofessionals, veiligheidskundigen en sectororganisaties blijven we voortzetten. Elkaar ontmoeten, kennis en ervaringen delen. Daar maken we ons hard voor. Op 21 april en 11 november 2016 organiseren we daarvoor een netwerkbijeenkomst.
Bij deze een oproep aan een ieder die zich bezighoudt met veiligheid op de werkvloer: deel je vragen en ervaringen met ons. Wil je actief met ons meedenken, laat het ons weten. Samen maken we de werkvloer steeds een stukje veiliger!