Alarmmelding NMR onbedoeld een goede oefening

Wat gebeurde er? 

Als beheerder van het NMR is Maarten bij het RIVM verantwoordelijk voor de technische staat en kwaliteit van de 165 meetstations. En samen met 4 collega’s is hij per toerbeurt 24/7 bereikbaar voor het geval er iets aan de hand is. Zo ook die donderdag. De melding gaf voor meetpost 1278 een verhoogd gammadosistempo aan, namelijk 227 nanoSievert per uur over een meetperiode van 10 minuten. Ondanks dat dit nog steeds een heel laag dosistempo is, is het wel een flinke verhoging ten opzichte van de normale achtergrondwaarden van 75 nanoSievert per uur. Een gemiddelde waarde boven de 200 over een periode van 10 minuten leidt tot een alarmmelding bij het RIVM. 

Snel logde Maarten in om te kijken waar de melding vandaan kwam. ‘Ik zag dat het om het meetstation in Denekamp ging en daardoor was ik extra alert’ zegt hij. Denekamp is het NMR-meetstation dat het dichtst bij de Duitse kerncentrale Emsland ligt (op 20 km afstand). En dat is altijd reden tot voorzichtigheid en zorgvuldigheid. Uit de eerste analyse van de meetresultaten kon Maarten afleiden dat het vermoedelijk om zogenoemd “niet destructief onderzoek” met een radioactieve bron ging. Daarbij bestraalt een sterke stralingsbron een voorwerp met ioniserende straling. Een röntgencamera aan de andere kant maakt het voorwerp zichtbaar. 

Om dat verder te onderzoeken zocht Maarten in lokale media naar mogelijke aanknopingspunten. Al snel vond hij een bericht over een gaslek aan de Nordhornsestraat in Denekamp, een dag eerder. Vlakbij het meetstation. Dat zou een logische verklaring kunnen zijn. Bij reparatiewerkzaamheden worden lasnaden van gasleidingen namelijk met deze methode gecontroleerd op haarscheurtjes. 

NMR meetstation Denekamp.jpg

Waarschijnlijk hadden deze werkzaamheden dus het alarm veroorzaakt. Om dat zeker te weten nam Maarten direct contact op met de Brandweer van de veiligheidsregio Twente.De brandweer is uitgerust met Geiger-Muller tellers waarmee ter plekke straling gemeten kan worden. Is er iets verdachts met een meetstation aan de hand dan is de brandweer de partij die als eerste naar het meetstation toe kan gaan.

Ver hoefden ze er niet voor te reizen. Het NMR-meetpunt in Denekamp staat toevallig pal naast de kazerne. En dus kon de op de kazerne aanwezige brandweer vanuit het raam al zien dat er verderop werkzaamheden werden uitgevoerd. Bij navraag bij de monteurs bleek het inderdaad om de reparatie van het gaslek te gaan en hadden ze zojuist met de röntgencamera’s de naden gecontroleerd. Ze wisten niet dat er een meetstation in de buurt stond en waren verbaasd dat hun werkzaamheden tot een alarmmelding hadden geleid.De brandweer kon op dat moment al geen verhoogde waarden meer meten en ook de volgende meetwaarden die bij het RIVM binnenkwamen waren weer terug op het normale achtergrondniveau. Ook andere meetstations in de buurt vertoonden geen verhoogde waarden. 

Onbedoelde oefening

De brandweer van Denekamp heeft dit voorval goed kunnen gebruiken voor een onbedoelde oefening. Want nu er ‘echt’ iets aan de hand was, konden de kennis van de apparatuur en procedures gelijk even weer goed opgefrist worden. Voor het NMR was het een bewijs dat het systeem werkt.

Zelden

Gelukkig komen dit soort voorvallen zelden voor. Reden om hiervoor een meetstation te verplaatsten is dat bijna nooit. ‘Heel Nederland ligt vol met leidingen’, zegt Maarten. De kans dat we ioniserende straling van dit soort werkzaamheden meten is erg klein. En zorgen over deze alarmmelding hoeven we ons ook niet te maken. ‘Als er echt een incident met een kerncentrale zou zijn, dan zouden wij ook via andere kanalen zijn geïnformeerd en verwacht je andere en constantere waarden te meten. Een piekwaarde als deze past minder goed in dat plaatje.’