April 2021 |
https://magazines.rivm.nl/2021/04/samen-werken-aan-veilig-werken
Het is weer lente. De natuur ontwaakt en de vogels kwetteren. Een mooi seizoen van nieuw leven, en nieuwe plannen. Het betekent ook dat we vier seizoenen met corona hebben meegemaakt. Vier seizoenen van thuiswerken. Vier seizoenen ook van onzekerheid, en dat speelt ons parten. We willen allemaal weer supergraag terug naar hoe het was. Terug naar het ons bekende leven.
Maar wat nou als we het eens anders zouden bekijken? Stel dat we niet teruggaan naar het oude bekende, maar dat het omgaan met onzekerheid ons nieuwe normaal wordt? Zijn we dan niet veel beter in staat om ons aan te passen aan nieuwe en onzekere situaties? Maar hoe doen we dat en wat betekent dat voor ons vakgebied?
Die vraag houdt me al een tijdje bezig. Een andere bril opzetten helpt ons misschien wel vooruit. Een bril waarbij we uit onze comfortzone stappen. Waar we ongevallen blijven onderzoeken, maar daar ook iets aan toevoegen. Namelijk kijken naar wat er in de praktijk gebeurt. Naar wat maatregelen succesvol maakt, en hoe medewerkers en managers dat ervaren.
Dat proberen wij in ons programma ook te doen. In dit magazine lees je een interessant onderzoek over nudging. Een andere kijk op veiligheid, omdat het anders kijkt naar gedrag. Nudging geeft een duwtje in de goede richting. En met succes!
Met die andere bril kijken we ook anders naar onszelf als veiligheidsprofessionals. We waarderen wie we zijn en wat we hebben. En we gebruiken ons talent. Om dat te laten zien publiceren we in dit magazine een eerste interview in de serie ‘In de spotlight’ met veiligheidskundige Peter Bredius.
Een andere bril helpt ons misschien wel vooruit
Dit alles doen we vanuit vertrouwen. We vertrouwen op onze kennis. Dus blijf alsjeblieft de dingen doen die je altijd deed. Onze cijfers, infographics en animaties kunnen je daarbij helpen. Maak er gerust gebruik van en bekijk ook eens die andere bril. Op het platform veiligheidsinterventies.nl tref je misschien wel iets aan wat jou kan helpen.
Zo kunnen we succesvol omgaan met onzekerheid. En leren we elke dag weer bij.
Tot ziens op onze online netwerkbijeenkomst op 18 juni!
Groetjes,
Viola van Guldener
programmamanager Veiligheid, Cultuur en Gedrag
Met aandacht (veilig) aan het werk.
Aandacht voor elkaar staat in deze coronatijd volop in de belangstelling. Er is volop aandacht voor aandacht, zou je kunnen zeggen. Volgens Van Dale betekent aandacht het opzettelijk aan of over iets denken. Je kunt de aandacht trekken, maar ook richten op. Ook veilig werken heeft aandacht nodig. Misschien is veilig werken wel ‘met aandacht’ werken. Maar wat betekent dat in de praktijk en hoe zorg je daarvoor? Daarover gaat de jaarlijkse netwerkbijeenkomst op vrijdag 18 juni van 13.30 tot 16.30u.
Tijdens een interactief programma krijg je de kans om verdiepingssessies over onder andere nudging en afleiding te volgen, een lezing bij te wonen van een interessante gastspreker en in gesprek te gaan met collega’s van het RIVM én met elkaar. Wil jij deze bijeenkomst niet missen? Meld je dan alvast aan via het aanmeldformulier. We houden je dan op de hoogte van verdere ontwikkelingen.
Meer informatie over de bijeenkomst wordt binnenkort bekend gemaakt op lerenvoorveiligheid.nl.
Het onderzoek is uitgevoerd bij het distributiecentrum van Albert Heijn in Zwolle. Er zijn twee voorbeelden van ongewenst gedrag geselecteerd. De eerste was ‘combi-rijden’. Dat is het tijdens het heffen en dalen van de vork (met of zonder lading) met de heftruck rijden of draaien. De tweede was het kijkgedrag bij kruisingen. Gewoonte speelt in beide gevallen een belangrijke rol in het gedrag. Daarom hebben we voor beide situaties een nudge ontwikkeld. Ook zijn de regels voor combi-rijden aangescherpt.
Om combi-rijden op grote hoogte te ontmoedigen is een waarschuwingslampje geïnstalleerd in de truck. Naast deze nudge werd gelijktijdig ook de bestaande regel voor combi-rijden aangescherpt.
Om de chauffeurs eraan te herinneren bij kruisingen goed naar links en rechts te kijken, hebben de onderzoekers in een aantal gangpaden een bord met ledlampjes opgehangen. De lampjes hadden een vorm van twee oogjes die van links naar rechts bewegen als een chauffeur het einde van het gangpad nadert.
De herformulering en aanscherping van de regel in het combi-rij experiment is effectief gebleken. Combi-rijden kwam minder voor. De rood/groene lampjes in de truck hebben echter geen toegevoegd effect gehad boven de aanpassing van de regel. Het ophangen van ‘ledoogjes’ op de kruisingen bleek effectief. In gangpaden waar een ledbord hing, keken chauffeurs vaker goed naar links en rechts. In gangpaden waar geen bord hing, veranderde het kijkgedrag niet.
Wilt u meer weten over dit onderzoek? Kijk dan op onze website. Daar vindt u een uitgebreide samenvatting en het volledige rapport. Heeft u nog vragen? Neem dan contact met ons op via veiligwerken@rivm.nl. |
‘Om maar direct met de deur in huis te vallen; in de veiligheidswereld gaat enorm veel tijd en energie op aan dingen die niet werken. En te weinig aan dingen die wel werken. Dat is overigens geen verwijt, want het probleem is dat we eigenlijk geen idee hebben wat werkt. En als we al enig idee hebben, dan hebben we geen idee waarom iets werkt. Daarom ben ik zo blij met dit unieke project. Want veiligheidsinterventies.nl geeft bedrijven de mogelijk om over oplossingen te praten, in plaats van over problemen.
Daarnaast is het van belang dat bedrijven aangeven wat ze hebben gedaan om dit resultaat te bereiken. Wat zijn tips en tricks, maar ook wat moet je vooral niet doen? Dat zijn allemaal dingen die we nu niet weten, maar waar het platform ons wel inzicht in kan geven.
Maar voordat alle arboprofessionals nu bang worden, omdat ze (nog) niet weten welke informatie allemaal gevraagd wordt; niet nodig! Begin gewoon met het bekijken van het invulformulier op de website. Dan krijg je al een uniek inzicht in waar je op moet letten bij het invoeren van een interventie. En dat voordat je begint! Dat is toch fantastisch? Want over de vragenlijst is lang en breed nagedacht, dus ik durf wel te zeggen dat de informatie in de vragenlijst daadwerkelijk is wat je moet weten over de interventies die je inzet.’
‘Iedereen die ik spreek over het platform is positief, maar ervaart ook een drempel bij het starten met het delen van hun interventies. Ik denk dat men bijvoorbeeld niet graag toegeeft dat er een probleem was. Maar dat is nu juist het mooie aan het platform. Je hoeft niet te vertellen wat het probleem was, het gaat erom wat je hebt gedaan om het probleem op te lossen.
Daarnaast kan de naamsbekendheid nog wel beter. Alle arboprofessionals moeten weten dat dit platform bestaat! Tenslotte zou ik het fantastisch vinden als het platform wordt opgenomen in het onderwijscurriculum. Dat het gebruik van veiligheidsinterventies.nl net zoiets wordt als leren rekenen. Mijn verwachting is dat men dan het platform echt actief gaat gebruiken en de stroom aan nieuwe interventies op het platform op gang komt. Gelukkig wordt daar nu hard aan gewerkt.’
‘Mijn droom is dat arboprofessionals en ontwikkelaars van interventies al hun interventies op het platform delen, waarbij we, hoe verschillend de partijen ook zijn blijven samenwerken en steeds lessen blijven leren. Dit platform kan ervoor zorgen dat de kwaliteit van interventies steeds hoger wordt, zodat er straks in Nederland alleen nog 5-sterren interventies bestaan.
Maar daar stopt mijn droom niet, want uiteindelijk hoop ik dat er een Europees initiatief ontstaat waarbij verschillende systemen aan elkaar gelinkt worden tot een Europese database. En dat dit systeem uiteindelijk onder voorzitterschap van de VN omgevormd wordt tot de Global Intervention Database. Ach… dromen mag toch?’
‘Willen we Nederland veiliger maken? Dan is het leren van elkaars ervaringen essentieel, zodat we gaan doen wat we moeten doen en stoppen met wat we niet moeten doen. Als je het vergelijkt met de zorg, dan kan het toch ook niet zo zijn dat jij een medicijn in handen hebt waarmee je mensen beter maakt, maar dat niet met anderen deelt? Die kennis moet iedereen hebben. Dus ga naar de website, en bekijk welke informatie van je gevraagd wordt. Dan zal je zien dat het echt nuttige informatie is om te delen. Want kennis over het wel of niet werken van interventie is niet alleen voor jou belangrijk, maar ook voor anderen, en daarmee voor de veiligheid van Nederland. Maar dan moeten we wel van elkaar willen en durven leren.’
Ben je na het lezen van dit artikel enthousiast geworden en wil je ook een veiligheidsinterventie op het platform delen? Kijk dan op veiligheidsinterventies.nl. Mocht je nog vragen hebben over het platform en/of hulp nodig hebben bij het delen van je interventie, dan horen we dat graag via veiligwerken@rivm.nl. |
Breng nu je stem uit en help mee om een keuze te maken! De twee ongevalstypes met de meeste stemmen worden als eerste ontwikkeld. Je kunt op de volgende onderwerpen stemmen:
Let op! Stemmen is mogelijk tot vrijdag 16 april 2021.
Het RIVM wil met praktische hulpmiddelen professionals helpen de werkvloer veiliger te maken. Daarom werken we aan een ambitieuze serie van animaties en infographics. Het doel is om van (bijna) alle type ongevallen op een laagdrempelige manier verhalen, feiten en lessen weer te geven. Dat doen we samen met professionals in het veld, zodat de animaties en infographics aansluiten bij situaties uit de praktijk.
In de serie zijn tot nu toe de volgende animaties en infographics gepubliceerd:
De animaties en infographics staan op onze website. Je kunt ze op de website bekijken en downloaden om in je eigen organisatie te gebruiken.
We zijn erg benieuwd wat je van onze animaties en infographics vindt en of je met deze serie in jouw organisatie of bedrijf aan de slag kunt. Heb je al ervaring met onze animaties en infographics in de praktijk?
Vertel het ons! We horen graag hoe je deze inzet en hoe je dit ervaart via veiligwerken@rivm.nl.
Peter begon 25 jaar geleden als Arbo adviseur bij Stigas. ‘Eenvoudige RI&E-tjes. Kijken of mensen BHV en een verbandtrommel hadden en dan hield het wel een beetje op’ zegt hij over die tijd. Daarna heeft hij opleidingen gevolgd, eerst MVK, daarna HVK. Hij is ook deskundig toezichthouder asbestverwijdering (DTA), bodemsanering (R-DLP), CE consultant, werkplekadviseur. Hij doet ongevalsonderzoeken, werkplekonderzoeken en geeft voorlichting en training. En ga zo maar door.
Ik had behoefte aan meer bagage. Als HVK’er krijg je de bagage om op een breed gebied te kunnen adviseren. En dat vond ik belangrijk. Vanuit MVK ben je pragmatischer ingesteld. Ik vind het belangrijk om dat als HVK’er vast te houden. Dus ik zie mijzelf als een pragmatische HVK’er. Daarmee creëer ik veel draagvlak bij de bedrijven die ik adviseer.
Met mijn adviezen wil ik de veiligheid bij bedrijven verbeteren. Een bedrijf heeft er meer aan als je meedenkt met praktische oplossingen dan dat het advies op papier klopt, maar er in de praktijk niets veranderd. En dat geen advies hetzelfde is, blijkt wel doordat ieder bedrijf specifieke risico’s heeft en dat die risico’s in de loop van de tijd veranderen. Ook worden de bedrijven steeds groter en verandert de cultuur binnen organisaties. Vroeger zat je met de ondernemer zelf aan tafel, nu is dat vaak de OR of manager. Het is belangrijk om met die veranderingen mee te groeien.
Ik ben trots op de band die ik met bedrijven heb opgebouwd. Ik spreek de taal van de sector en dat is belangrijk. Want als je de sector kent kun je de onveilige situaties herkennen en goede adviezen geven. Of dat daadwerkelijk ongevallen voorkomt, weet je natuurlijk nooit. Maar als er van de 10 adviezen die ik geef, er uiteindelijk twee worden opgevolgd die daarmee in de toekomst een ongeval kunnen voorkomen, dan ben ik al tevreden.
Eén voorval zal ik nooit vergeten. Het is al wel 20 jaar geleden. Ik was bij een bedrijf en adviseerde om BHV te doen. Dat hadden ze niet en ze besloten dat naar aanleiding van mijn advies te gaan doen. Die man heeft me later nog eens opgebeld. ‘Door dat advies leeft mijn zoontje nog’ zei hij. Het kind kreeg thuis een toeval en hij wist door de BHV-cursus precies wat hij moest doen. Wat is nou mooier dan dat je zoiets terugkrijgt.
Ook in deze tijd ga ik nog 2 à 3 dagen per week op bedrijfsbezoek. Dat is het mooiste wat er is. Ik zeg altijd als ik ergens kom: ik ben geen inspecteur en ik kom niets verkopen. Ik probeer je bewust te maken met mijn adviezen, doe er je voordeel mee. Ik merk dat hiermee het ijs altijd snel is gebroken.
Straal enthousiasme uit en spreek de taal van de sector. Sluit aan bij wat er speelt. Dat geeft vertrouwen en maakt het gesprek makkelijker. En hoewel we binnen het kader van de wetgeving moeten werken, wil ik ook het advies geven om te proberen pragmatisch te blijven. Daar is ook ruimte voor in de Arbowet. Die wet geeft doelvoorschriften en maakt dat er meerdere wegen zijn om de doelen te bereiken, natuurlijk wel rekening houdend met de Arbeidshygiënische strategie.
Het RIVM heeft veel kennis over ongevallen. Dat kan nog wel meer onder de aandacht gebracht worden. Ik heb veel gehad aan de hulp van Henk Jan (Manuel, onderzoeker arbeidsveiligheid, red.) bij ongevalscijfers en analyses. Deze input heb ik gebruikt bij het programma Veilig op 1. Ook maak ik veel gebruik van video’s en animaties. Zoals bijvoorbeeld een video waarbij we het verhaal over een bedrijfsongeval hebben laten vertellen door degene die het is overkomen. Dat komt aan. De animaties en infographics die het RIVM maakt kunnen hier een waardevolle aanvulling op zijn. Want het is nodig om mensen bewust te maken van de gevaren. En die boodschap moeten we blijven herhalen.
Experts beoordelen risico’s heel technisch-rationeel als: kans x effect. Bij mensen die geen expert zijn in het beoordelen van risico’s spelen naast rationele, ook emotionele overwegingen een rol in die beoordeling van risico’s. Niet alleen de kans en het effect, maar ook waarden (dat wat mensen belangrijk vinden), normen (andere mensen doen het ook), attitudes (een positief of negatief beeld over een onderwerp) en ideeën (die al dan niet kloppen) over het risico spelen een belangrijke rol.
Hierdoor ontstaat vaak een verschil tussen wat experts enerzijds en niet-experts anderzijds als risico (h)erkennen. Dit verschil kan effect hebben op de bereidheid van werknemers om maatregelen die worden ingezet om risico's te verkleinen, na te leven. Daarnaast kunnen maatregelen ook onbedoelde gevolgen hebben, zoals een toename van werktijd en werkdruk. Deze gevolgen kunnen voor mensen zwaarder wegen dan het risico dat de maatregel probeert te verkleinen, waardoor werknemers minder bereid zijn de maatregel na te leven.
Het RIVM is een onderzoek gestart naar wat de waarden, normen, attitudes en ideeën van werknemers over een te verkleinen risico zijn. Daarnaast onderzoeken we welke onbedoelde gevolgen een maatregel heeft, en welke afweging werknemers uiteindelijk maken om een maatregel wel of niet na te leven. Met de resultaten van dit onderzoek hopen we bij te dragen aan het ontwerpen van succesvolle maatregelen om veiliger en gezonder te kunnen werken.
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek? Of heb je vragen of suggesties? Stuur dan een e-mail naar marre.lammers@rivm.nl.
De informatie op lerenvoorveiligheid.nl is aangevuld met informatie over verschillende type ongevallen. Deze informatie is terug te vinden bij de zogenaamde Type Informatiekaarten (TIK's). Met de TIK's kun je je verder verdiepen in één van de typen ongevallen. Je kunt bekijken welke acties tot het ongeval leidden, welke arbeidsmiddelen werden gebruikt en welke factoren een rol speelden bij het falen van veiligheidsmaatregelen. De komende periode breiden we het aantal TIK’s verder uit, zodat uiteindelijk alle 36 typen ongevallen uit onze database op de website staan.
Download Storybuilder zonder inlogHet programma Storybuilder is ontwikkeld om informatie over arbeidsongevallen te verzamelen. Deze database met meer dan 30.000 arbeidsongevallen wordt door het RIVM gebruikt om onderzoek te doen naar ernstige arbeidsongevallen. Het programma en de databases zijn ook te downloaden voor degenen die eigen analyses willen maken, incidenten willen invoeren of zelfs eigen modellen willen bouwen. Voorheen was het nodig je aan te melden voordat het programma gebruikt kon worden, maar dat is vanaf nu niet meer nodig. Het programma en de twee meest recente databases (arbeidsongevallen en MHC-ongevallen) staan in een zipbestand op de website en zijn voor iedereen te downloaden. |
Sinds 2017 werken een aantal partijen in de agrarische en groene sector samen om het aantal (dodelijke) ongevallen te verminderen. Dit deden ze tot voor kort onder de naam Zero Accidents.
In eerste instantie zou het platform tot 2020 lopen, maar de partijen gaan met het initiatief door onder de naam ‘Veilig op 1’.
In 2021 zal het platform zich richten op specifieke thema’s om het aantal ongevallen te verminderen. Het RIVM ondersteunt dit werk met data en kennis over ongevallen.
Enquete voor MKB-werkgevers naar preventieWilt u bijdragen aan een beter gebruik van preventieve maatregelen in het MKB? Help dan mee! Klachten aan het bewegingsapparaat en psychische gezondheidsproblemen komen vaak voor bij medewerkers en veroorzaken een groot deel van het verzuim. Vooral de sectoren zorg, schoonmaak, bouw en transport worden hierdoor getroffen. Het RIVM is daarom op zoek naar MKB-werkgevers (tot 250 medewerkers) om mee te doen met een onderzoek naar het gebruik van preventieve maatregelen binnen deze sectoren. Bent u zelf werkgever in deze sector of heeft u contacten, deel dan deze link met een korte enquête en vul ‘m in. Bij voorbaat bedankt namens het onderzoeksteam! |