Introductie hielprik in Caribisch Nederland
In 2010 zijn de Antilliaanse eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Caribisch Nederland) bijzondere gemeenten van Nederland geworden. Een van de projecten om de gezondheidszorg te versterken is de introductie van de neonatale hielprik. Na een voorbereidingstijd van twee jaar is op 1 januari 2015 de officiële aftrap gegeven op Bonaire. In oktober volgden de introductie op Sint Eustatius en op Saba. De succesvolle implementatie van de hielprik kwam tot stand door een intensieve samenwerking tussen het RIVM en de lokale partners (GGD, ziekenhuis, burgerzaken, bestuurscollege en zorgverzekeraar). Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM coördineerde de implementatie, in opdracht van het ministerie van VWS.
Uitgebreide voorbereiding
In Nederland krijgt elk kind een aantal dagen na de geboorte een hielprik. Zo kan worden nagegaan of het kind een ernstige aandoening heeft, zodat deze zo snel mogelijk na de geboorte behandeld kan worden. De afname van de hielprik is in Nederland – meer dan 40 jaar na de introductie - een goed en een soepel lopend proces.
Voor de implementatie van de hielprik in Caribisch Nederland moesten allerlei zaken goed worden geregeld. De gezondheidszorg op de eilanden is anders georganiseerd dan in Nederland. Met de lokale professionals, de GGD en het ziekenhuis is besproken hoe de taken en verantwoordelijkheden voor de hielprikscreening konden worden belegd. Ook zijn er afspraken gemaakt met de zorgverzekeraar en zijn de wet- en regelgeving aangepast om de aanspraak op hielprikscreening en eventuele diagnostiek en behandeling te verankeren. Hiervoor was veel overleg nodig. Dit vond zoveel mogelijk plaats via de maandelijkse conference call, maar waar nodig ook door werkbezoeken.
Ook allerlei praktische zaken moesten afgestemd worden. Zo is het verkrijgen van een betrouwbare digitale geboortemelding via een beveiligde omgeving van belang. Het afgenomen bloed van de hielprikken wordt door het RIVM geanalyseerd in het screeningslaboratorium. Logistiek gezien was dit een spannend onderdeel omdat het belangrijk is dat de hielprikkaarten binnen een bepaalde tijd bij het laboratorium binnen zijn. Inmiddels is ontvangst van de kaarten binnen 7 dagen mogelijk.
Succesvolle implementatie
In het eerste jaar van de hielprikscreening op Bonaire zijn 166 kinderen gescreend. De verloskundige op Bonaire bezoekt de ouders thuis voor de uitvoer van de hielprik. Er is één kind gediagnosticeerd met sikkelcelziekte. Bij drie kinderen werd een dragerschap op sikkelcelziekte opgespoord. Op Sint Eustatius en Saba is de hielprik in 2015 bij 31 kinderen uitgevoerd. Eén kind daarvan bleek drager te zijn van sikkelcelziekte.
