Het begon in 1909...
Al 110 jaar zet het RIVM zich in voor een gezonde bevolking in een gezonde leefomgeving. Deze fotoserie geeft een inkijkje in het dagelijks werk op het vroegere RIVM. Wetenschappers, laboranten en ondersteunende medewerkers met passie voor hun werk. Dát is in die 110 jaar niet veranderd.
Op de foto: 1917 – laboranten van de Bacteriologisch-biologische Afdeling in het Sterrenbos Utrecht
In 1909 begon het RIVM met een kleine groep onderzoekers die cholera en andere ernstige ziektes bestreden. Levens redden was hun belangrijkste drijfveer. De werkomstandigheden in het laboratorium zijn moeilijk. De onderzoekers zijn met veel te weinig voor het werk dat er is. Ze werken in een te kleine ruimte. Daarbij neemt het werkaanbod snel toe.
De laboranten op de foto werken in het ‘Centraal Laboratorium ten behoeve van het Staatstoezicht’ in het complex Sterrenbos aan de Catharijnesingel in Utrecht. Dit was de voorloper van het huidige RIVM.
Difterieonderzoek in het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid, Sterrenbos Utrecht
Op de foto: 1950 – laboranten bezig met difterieonderzoek
De ziekte difterie (ook bekend als ‘kroep’) wordt veroorzaakt door een bacterie, die via hoesten van mens op mens wordt overgebracht. Difterie was vroeger een van de meest voorkomende doodsoorzaken bij kinderen. In 1957 werd het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) ingevoerd. Daarin zat het DKTP-vaccin, met de D van difterie. Sinds kinderen gevaccineerd worden tegen de ziekte, komt deze nauwelijks meer voor in Nederland.
Ook vandaag de dag is het DKTP-vaccin onderdeel van het RVP.
In 1934 was het Centraal Laboratorium met het Rijks-Serologisch Instituut gefuseerd tot het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid (RIV).
Vaccin tegen tuberculose
Op de foto: 1950 – dhr. H.P. Landsberg (arts) en mw. A.W. de Lind van Wijngaarden
Zij werkten op het laboratorium van de afdeling Serologie en Vaccinologie. De afdeling hield zich onder meer bezig met de productie van het BCG (Bacillus Calmette-Guérin)-vaccin tegen tuberculose.
Tegenwoordig komt tuberculose in Nederland elk jaar bij ongeveer 800 mensen voor. De ziekte is meestal te behandelen met een combinatie van verschillende antibiotica.
Milieu-onderzoek in een meetwagen
Op de foto: 1960 - de heer Prins onderzoekt monsters in de meetwagen
Vanaf de zestiger jaren van de vorige eeuw is duidelijk dat water en lucht er niet goed voorstaan. De massale vissterfte door vergiftiging van de Rijn met endosulfan en de luchtverontreiniging in het Rijnmondgebied leiden in 1969 tot de oprichting van landelijke en regionale meetnetten.
In 1972 levert het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid (RIV) een essentiële bijdrage aan het eerste Nederlandse milieubeleidsplan, de Urgentienota Milieuhygiëne, waarin een relatie wordt gelegd tussen milieu en volksgezondheid. Vanwege de expertise van het RIV met geautomatiseerde dataverwerking wordt het instituut in 1973 aangewezen als Nationaal referentiecentrum voor meting van luchtverontreiniging. Veel RIVM-medewerkers zetten zich vanaf die tijd in voor een schoon milieu en leefomgeving.
In 1984 werd de ‘M’ aan de naam toegevoegd, aanvankelijk als Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne. Dit werd later gewijzigd in de huidige naam: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
De labjassen weer schoon en netjes
Op de foto: 1962 – de linnenkamer op zolder van het U-gebouw in Bilthoven.
Het vroegere RIVM had veel zaken in eigen huis, of beter gezegd op eigen terrein. De spil van herstelwerkzaamheden van de bedrijfskleding, vaak de witte ‘labjassen’, was de linnenkamer. Ook had het RIVM een eigen instrumentmakerij en een eigen spoelkeuken, waar lab-apparatuur werd gereinigd en gesteriliseerd.
110 jaar RIVM-geschiedenis
Meer weten over 110 jaar RIVM? Kijk op onze website.
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport