Boeren en buren werken samen aan luchtmetingen
Vanaf oktober meten boeren en burgers in Venray luchtverontreiniging in de omgeving van hun huizen, veehouderijen en de snelweg. Projectleider Marita Voogt over dit citizen science-project: “De vragen van de deelnemers zijn dezelfde als die van de wetenschappers.”
“Bij het uitdelen van de meetsensoren aan de deelnemers voor de proefmetingen maakten we de opmerking: wie als eerste de sensor aansluit en data doorgeeft… De dag erna om 12 uur kwamen de gegevens van de eerste deelnemer al binnen!” Marita Voogt, projectleider RIVM van het citizen science project ‘Boeren en buren’ is tevreden over het verloop van het project tot nu toe. “De inzet van iedereen is bewonderenswaardig,” vindt ze.
Meten is begonnen
In oktober zijn de metingen echt van start gegaan, op ruim 30 locaties. Boeren en burgers in Venray meten een jaar lang de luchtkwaliteit. De metingen vinden plaats op en rondom veehouderijen, bij omwonenden en langs de A73. De deelnemers meten fijn stof, ammoniak en stikstofdioxide. Daarbij krijgen ze hulp van de gemeente Venray, de provincie Limburg en het RIVM.
Citizen science: vragen van deelnemers
“Ik vind openheid belangrijk en ik wil graag weten wat er nu echt gebeurt. Als veehouder draag ik bij aan fijn stof, maar om hoeveel gaat het echt? Alles wordt nu berekend in een model, maar ik wil het graag in metingen zien.” Dat zegt veehouder Martien van Kempen, een van de deelnemers aan het project Boeren en buren. “Daarbij is het belangrijk dat deelnemers de metingen op dezelfde manier interpreteren, daar hebben we het RIVM bij nodig.”
In dit citizen science-project zijn vragen van de deelnemers het uitgangspunt. Citizen science houdt in dat burgers actief bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, anders dan als respondent of proefpersoon. Marita Voogt: “De deelnemers bleken vragen te hebben als: tot welke afstand tot de bron heeft een stof nog invloed? Hoelang duurt het voordat het effect is afgenomen? De vragen van de deelnemers zijn dezelfde als die van de wetenschappers.”
Geurhinder
Een belangrijke vraag van de omwonenden ging over de geurhinder die ze ondervinden. “Dat was een lastige, want geur is moeilijk te meten,” zegt Voogt. “De sensoren die we gebruiken in dit onderzoek kunnen het in elk geval niet. Gelukkig vonden we daar een oplossing voor.” Als alternatief gebruiken de deelnemers een app. Ze laten via de app weten wanneer ze iets ruiken. Dat kan dan achteraf aan de gemeten stoffen gekoppeld worden.
Ook Mia Wegh neemt deel aan het project. Zij is omwonende en daarnaast contactpersoon namens de andere inwoners die meedoen. “Meten is weten, daarom doe ik mee. Ik wil weten hoe het nu echt zit met de verschillende stoffen bij ons in de omgeving. En samenwerken met een officiële instantie als het RIVM is belangrijk om iets voor elkaar te krijgen.”
Marita Voogt verduidelijkt de rol van het RIVM in dit project. “We begeleiden en faciliteren de deelnemers bij het meten. Ook helpen we bij de duiding van de meetresultaten. En we zijn verbinder tussen de deelnemende partijen. Maar het RIVM bepaalt het beleid niet, dat is aan de gemeente of provincie.”
"Om goed samen te werken hoef je geen vrienden te zijn."
Het RIVM onderzoekt in dit project ook de invloed van het samen meten op de onderlinge relaties en samenwerking tussen boeren, omwonenden en de gemeente.
De metingen zijn te volgen op het dataportaal van de website Samen meten aan luchtkwaliteit. Alle resultaten en de duiding ervan worden eerst met de deelnemers besproken. Daarna worden de resultaten gepubliceerd.
Spannend project
Alles bij elkaar is ‘Boeren en buren’ een spannend project, vindt Marita Voogt. “In gesprekken merk ik dat het mensen echt raakt. Ze hebben last van een bepaalde geur, of maken zich zorgen over hun gezondheid. En de boeren willen het graag goed doen voor de omgeving. Maar ze moeten ook investeringen terugverdienen om niet kopje onder te gaan. En ze hebben last van de regelgeving.” Zoals een deelnemende boer zei: “Regelgeving zit innoveren in de weg.”
Inwoner Mia Wegh: “Om goed samen te werken hoef je geen vrienden te zijn. Ik vind het mooi om via dit project mensen te ontmoeten met wie je anders niet in contact komt.”
Meer informatie: