Voedsel - Ziekten - Preventie en zorg

Voedsel

Het thema voedsel omvat zowel de voedselproductie als de voedselconsumptie. 

Uit de verschillende manieren van uitvraag kwamen verschillende perspectieven van waaruit dit thema bekeken kan worden. Zo noemden de ondervraagden duurzaamheid, gezondheid, betaalbaarheid en een eerlijke verdeling van voedsel in Nederland, maar ook wereldwijd. In de antwoorden werd meestal vanuit één van deze perspectieven geredeneerd. In de uitvraag onder RIVM’ers is het thema een aantal keer integraal benaderd, zowel vanuit duurzaamheid als gezondheid en veiligheid.

Onderwerpen die gericht zijn op ‘gezond voedsel’ en meermaals genoemd worden zijn suiker in relatie tot ziekte, de suikertaks en verminderen van het zoutgehalte in producten. Ook overgewicht en obesitas en het belang van het betaalbaar houden van gezond voedsel kwamen aan bod. Duurzaam voedsel gaat onder meer over vermindering van de CO2-uitstoot tijdens de voedselproductie, het sluiten van de stikstofketen en het verminderen van overbevissing. Aan de andere kant werd ook het stimuleren van biologische producten genoemd, diervriendelijker produceren en überhaupt minder vlees eten.

Verder hebben de ondervraagden behoefte aan correcte en begrijpelijke informatie over de samenstelling van producten en de voedingswaarde. Microbiologische aspecten van voedselveiligheid werden niet genoemd.

Bij vergelijking tussen groepen waarmee gesproken is, valt op dat ouderen het thema voedsel minder vaak noemen. De associaties rondom voeding zijn vergelijkbaar tussen RIVM’ers en de overige groepen.

Ziekte(-epidemiologie)

Dit thema onderscheidt twee gebieden waarop het RIVM actief is: de infectieziekte-epidemiologie en de epidemiologie van chronische ziekten. 

Het merendeel van de antwoorden is onder te brengen in de categorie infectieziekte-epidemiologie. Onderzoek naar alternatieven voor antibiotica, zoals bacteriofagen, en het voorkomen van uitbraken van infectieziekten werden vaak genoemd. Onderzoek naar chronische ziekten, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker, werd bij de scholieren veel genoemd, maar verder relatief weinig. Als deze aandoeningen genoemd worden, dan gaat het vaak over de preventie hiervan. Zo worden deze aandoeningen in de social-media -actie een aantal keer gerelateerd aan voedingsgewoontes, bijvoorbeeld de beschikbaarheid van fast-food. Ouderen noemden onderwerpen als multi-morbiditeit en de langetermijneffecten en kosten-baten afwegingen van medicijngebruik.

Het type infectieziekte dat genoemd werd verschilde tussen jongeren en ouderen. Jongeren noemden bijvoorbeeld soa’s en ouderen spraken over mogelijke vaccinaties voor longontsteking. Door RIVM’ers werd Q-koorts als specifieke infectieziekte genoemd. Ook is er verschil te zien in de antwoorden van RIVM’ers en niet-RIVM’ers, waarbij de eerste groep een technische invalshoek heeft. Het gebruik van (epi-)genetica wordt vaak genoemd in dit verband. 

"Ik vind het belangrijk dat meer mensen gezond worden en blijven"

Preventie en zorg

Rondom preventie en zorg worden verschillende onderwerpen benoemd. Deze hebben te maken met de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid.

Thema's die in vrijwel alle groepen aan de orde kwamen, zijn zorgen over de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg, de ouderenzorg en alles wat daarmee samenhangt. Wel hebben groepen soms onderwerpen benoemd die meer van toepassing zijn voor hun eigen doelgroep. Zo legden de ouderen meer aandacht op preventie en aandoeningen onder ouderen, en gaven de jonge mensen aan dat de zorg in alle aspecten goed moet zijn voor scholieren en studenten. Ook factoren die impact hebben op de kwaliteit in de zorg werden genoemd, zoals werkdruk in de zorg, onvoldoende samenwerking tussen verschillende disciplines of shared decision-making tussen professionals en patiënten en inzet van zorgbemiddelaars.

De ondervraagden noemden ook het verleggen van focus in de zorg, bijvoorbeeld naar complexe problematiek (combinatie van eenzaamheid, beperkingen, multimorbiditeit, infectieziekten) of naar andere ziekten (zoals minder bekende ziekten, infectieziekten bij ouderen, steeds meer voorkomende ziekten). Ook focus op meer preventie werd genoemd, zoals vaccinatie, vroegopsporing van risicogroepen/kwetsbare groepen, en het gebruik van genetische en biologische markers om gezondheid in kaart te brengen en op basis daarvan risicoprofielen te maken.Ze noemden verder nieuwe kansrijke vormen van behandeling, bijvoorbeeld personalized medicine en E-Health.

Door RIVM’ers (tonnenactie) werd er weinig over preventie en zorg naar voren gebracht. Onderwerpen die daar vermeld werden waren medische technologie, betekenis van de medicalisering van de zorg, vitaal oud worden, onderzoek naar kwetsbare groepen en preventiemechanismen, (effecten van bezuinigingen in de) ouderenzorg op de maatschappij, GGZ-wachttijden en stijgende zorgkosten. Ook bij SPR Young en de scholieren zijn zorg en preventie niet sterk naar voren gekomen.