Gepromoveerd
Zorgstelsel werkt vrij goed, maar niet zoals voorzien
Het nieuwe zorgstelsel dat in 2006 in Nederland werd geïntroduceerd, presteert vooral goed als het gaat om de toegankelijkheid van de zorg. Het is echter lastig voor de verzekeraars om de kosten te beteugelen. De overheid speelt daarin een grotere rol dan voorzien. Dat blijkt uit een promotieonderzoek van Suzanne Ruwaard, gefinancierd door het RIVM en het CPB. Zij promoveerde op 14 september 2018 aan de Tilburg University.
In 2006 werd in Nederland het model van gereguleerde concurrentie geïntroduceerd in het zorgstelsel, met als doel de kosten te beteugelen en de kwaliteit van de zorg te verhogen. Daarmee werden drie markten geïntroduceerd: de zorgverleningsmarkt, de zorginkoopmarkt en de zorgverzekeringsmarkt. Suzanne Ruwaard bestudeerde hoe de zorginkoopmarkt tot dusver heeft bijgedragen aan de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg.
Resultaten
Het zorgstelsel werkt anders dan voorzien, concludeert de promovenda. De inkoopmarkt functioneert vooral goed op het gebied van toegankelijkheid van de zorg. De rol van kwaliteit bij de inkoop is klein, maar neemt wel toe. Het blijkt echter niet eenvoudig voor de verzekeraars om de kosten te beteugelen.Inkopen op kwaliteit is lastig omdat kwaliteit nog onvoldoende inzichtelijk is, zo blijkt uit Ruwaards onderzoek. Bovendien zijn de omstandigheden van de zorginkoopmarkt veranderlijk. De rol van de verzekeraars is in de praktijk eerder faciliterend dan redigerend.
Overheid
Tegelijkertijd speelt de overheid een belangrijkere rol dan voorzien. Zij oefent druk uit om de betaalbaarheid te garanderen en de kwaliteit van de zorg op de agenda te zetten. Het nieuwe zorgstelsel werkt dus niet zoals we op voorhand bedacht hadden, maar het werkt vrij goed en beweegt ook de goede kant op, concludeert Ruwaard. Als we willen dat de verzekeraars de rol als kritische inkoper verder ontwikkelen, zullen we hun daarvoor ook meer ruimte moeten geven.
Titel proefschrift: Purchasing healthcare: Beyond getting the financial incentives right
Promotor: prof. dr. J.J. Polder
Copromotors: dr. ir. R.C.M.H. Douven en dr. J.N. Struijs
Doelmatigheidsonderzoek leidt tot verbeteringen in aanpak infectieziektebestrijding
Uitbraken van infectieziekten kunnen een grote impact hebben op de samenleving. Het gaat dan niet alleen om de ziektelast, maar ook om kosten: medische kosten, productiviteits-verliezen, kosten voor patiënten zelf, kosten voor het bedrijfsleven en kosten om de uitbraak te bestrijden. Kostenevaluaties kunnen helpen om de aanpak van volgende infectieziekte-uitbraken doelmatiger te organiseren, concludeert promovenda Anita Suijkerbuijk, werkzaam bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Zij promoveerde op 23 november 2018 aan de Tilburg University.
Tijdens haar promotieonderzoek heeft Suijkerbuijk diverse uitbraken van infectieziekten onder de loep genomen: de mazelenepidemie, een uitbraak van salmonella een uitbraak van een resistente bacterie in een ziekenhuis en de mogelijke verspreiding van ebola in Nederland.
Zo was er in 2014 een wereldwijde dreiging van ebola en ook Nederland moest zich voorbereiden op de komst van besmette patiënten. Daarvoor moest speciale kleding aangeschaft worden en waren er trainingen voor zorgpersoneel. De kosten van al die maatregelen liepen naar schatting op tot 12,6 miljoen euro. Dat had lager kunnen uitpakken wanneer slechts een of twee ambulanceregio’s en academische ziekenhuizen voorbereidingen hadden getroffen voor het vervoer en de opvang van mogelijke ebola-patiënten. De zorg voor mogelijke ebola-patiënten zou daardoor niet minder goed zijn geweest, aldus Suijkerbuijk. Suijkerbuijk vindt het een goed idee om na afloop van een landelijke infectieziekte-uitbraak, vaker op een systematische manier de kosten inzichtelijk te maken.
Succesvolle interventies
In haar proefschrift belicht Suijkerbuijk ook een aantal economische evaluaties van interventies die verdere verspreiding van infecties zouden kunnen voorkomen. Deze economische evaluaties dragen vaak bij aan de ontwikkeling van nieuw beleid gericht op infectieziekten en het maken van onderbouwde keuzes van nieuwe interventies.
Een voorbeeld van een gunstige interventie is het invoeren van screening op hepatitis B en C onder eerstegeneratie migranten. Onder deze groep migranten die in Nederland leeft, komt chronische hepatitis B en C veel voor. Het screenen op hepatitis B en C en de behandeling ervan is kosteneffectief, doordat ziektekosten, ziekenhuisopnames, productiviteitsverliezen en sterfte aan hepatitis B en C worden voorkomen. Voor de meeste eerstegeneratie migrantengroepen met een hoog aantal verwachte chronische infecties is het aanbieden van een gecombineerde screening de meest doelmatige strategie. GGD’en verkennen momenteel samen met zorgaanbieders de opzet van regionale screeningsprojecten.
Titel proefschrift: Costs of infectious diseases outbreaks and cost-effectiveness of interventions
Promotor: prof. dr. J.J. Polder
Copromotors: dr. G.A. de Wit en dr. H.E. de Melker