Innovatieve samenwerking armoede en gezondheid in Meppel

Een innovatieve samenwerking rond armoede en gezondheid. De gemeente Meppel, de bedenkers van de Geweldige Wijk en een groep inwoners van Meppel vonden elkaar hierin. Na een inspirerende beginfase staan borging en implementatie van de aanpak op de gemeente-agenda van 2020.

'Ik draai weer mee in de maatschappij.'

'We hebben nog steeds contact na mijn vraag om hulp.'

'Ik heb weer een baan gevonden.'

Een paar reacties van inwoners van Meppel die deelnemen aan Geweldige Wijk of in de klankbordgroep zitten. Deze groep heeft een kleine beurs, de meesten zitten net op of onder de armoedegrens. Ze kunnen dus wel wat hulp gebruiken bij dagelijkse stress als een wasmachine die stuk gaat of een winterjas die ze nodig hebben, maar niet kunnen kopen. De app Geweldige Wijk - een belangrijk onderdeel in de Geweldige Wijk-aanpak - matcht de vraag met gevers. Dat kunnen buren, organisaties, bedrijven zijn. Iedereen kan hulp aanbieden. Er zijn nu 200 gebruikers in de app en er zijn 30 matches gemaakt. 

Armoede en gezondheid

Mariska Bloemberg, regisseur/projectleider sociaal domein in Meppel: 'In Meppel is van ongeveer 1.000 huishoudens bekend dat ze in armoede leven. Daarnaast zijn er veel mensen die nauwelijks kunnen rondkomen. De bestrijding van die armoede vindt de gemeente belangrijk. Onder meer omdat armoede een directe link heeft met gezondheid.'

Ruimte voor gezondheid en geluk

Carin Cuijpers van GeluksBV bedacht de strategie Geweldige Wijk. Ze vond daarbij inspiratie in de ‘schaarstetheorie’. 'Volgens die theorie van Mullainathan en Shafir geeft armoede veel stress. Als de dagelijkse financiële problemen van mensen meteen worden opgelost, ontstaat er weer ruimte in hun hoofd. Het idee is dat mensen die ruimte kunnen gebruiken om aan meer gezondheid en geluk te werken.' Ze vond een samenwerkingspartner in Joop ten Dam van het lectoraat De Gezonde Stad van Hogeschool Windesheim.

Eigen ideeën inwoners

De kracht van Geweldige Wijk is dat het ‘hoe’ volledig samen met de inwoners tot stand komt. Het eerste doel van Geweldige Wijk is om stress te verminderen door dagelijkse problemen aan te pakken. Dat gebeurt in Meppel via de app Geweldige Wijk. Daarna kan er energie ontstaan om elkaar te ontmoeten en iets te ondernemen. Zo zijn in Meppel het Geweldige Wijk Café (ontmoeting) en de Geweldige Tuin (activatie) op initiatief van de inwoners ontstaan. 

Verdere samenwerking in 2020

Het innovatieve van Geweldige Wijk zit niet alleen in het concept zelf, maar ook in de samenwerking. Mariska Bloemberg: 'We zaten met een bijzondere combinatie aan partners bij elkaar. De onderneming van Carin, de klankbordgroep van inwoners, Welzijn Mensenwerk en Hogeschool Windesheim. Voor ons als gemeente best spannend. In Meppel is inmiddels duidelijk dat de gemeente de financiering van Geweldige Wijk voortzet in 2020. Mariska: 'De beleidsadviseur Armoede krijgt de Geweldige Wijk in haar pakket. Voor verdere borging gaan binnenkort alle professionals die met de doelgroep te maken hebben aan de slag met de filosofie van Geweldige Wijk. Dus ook re-integratie coaches en sociaal werkers.'

Betekenis

Al met al is er veel gebeurd met Geweldige Wijk, vinden ze. 'Het is niet allemaal even grijpbaar, maar we zijn de innovatie aangegaan en er zijn door alle betrokken partijen stappen gezet. Zoals een sociaal werker bij ons zei: "er is iets veranderd in Meppel",' zegt Mariska Bloemberg. Carin Cuijpers: 'De mensen waar we het voor doen participeren meer, ervaren meer saamhorigheid in de wijk, zitten beter in hun vel en zijn weerbaarder. Ze voelen zich van betekenis. En dat draagt weer bij aan geluk en gezondheid.'

Ook aan de slag met armoede en gezondheid?

Op Loketgezondleven.nl heeft het RIVM samen met partners de informatie over Armoede, schulden en gezondheid in een speciaal dossier bij elkaar gebracht. Mariska Bloemberg: 'Het is fijn dat de informatie daar gebundeld bij elkaar staat. Zelf heb ik vooral veel aan informatie over het betrekken van inwoners, het belang van de verbinding tussen gezondheid en armoede en de cijfers daarover. Het helpt bij onze aanpak en bij draagvlak krijgen bij de raad.' De aanpak van Geweldige Wijk past hier ook goed bij, als integrale strategie waarin gezondheidsachterstanden bij de bron worden aangepakt.

Tips van Mariska Bloemberg en Carin Cuijpers:

  1. Vind een enthousiaste ambtenaar in de gemeente, daar moeten plannen als Geweldige Wijk het vaak van hebben. Betrek ook de wethouder in een vroeg stadium.
  2. Sluit aan op een bestaande aanpak. Geweldige Wijk is een basisstrategie met verschillende ingrediënten. Kijk wat daaruit is te gebruiken voor uw gemeente.
  3. Zet meteen bij de start het borgingsvraagstuk op de agenda. De aanpak van armoede en gezondheid, bijvoorbeeld via Geweldige Wijk, vraagt een lange adem. Dat betekent structurele inbedding. Probeer zoveel mogelijk vanaf de start de weg tot borging te plaveien.
  4. Investeer in kennis bij alle betrokkenen (beleid, professionals en inwoners) over de basis van Geweldige Wijk: 'financiën eerst' zodat stress kan verminderen.
  5. Armoede gaat over beleidsterreinen in een gemeente heen, maar die groepen werken niet altijd samen. Stel een experimenteerbudget in om anders samen te werken, bijvoorbeeld in innovatieve programma’s.  

De Geweldige Wijk is een innovatieve, integrale strategie die gezondheidsachterstanden bij de bron aanpakt. Het programma start met de realisatie van zowel een digitale als een sociale infrastructuur in de wijk voor het oplossen van ‘kleine’ dagelijkse problemen van gezinnen die net op of onder de armoedegrens leven. De vraag van deze gezinnen staat daarbij centraal. Geweldige Wijk Meppel werkt toe naar interventies gericht op roken, zwaar alcoholgebruik, ongezonde voeding, bewegingsarmoede en/of een ongezond gewicht om effectief de gezondheid te verbeteren. Vernieuwend is dat het project niet bij ervaren gezondheid begint, maar bij de dagelijkse zorgen die het leven in armoede met zich meebrengt.

Meer informatie over Geweldige Wijk vindt u op de website. Bekijk ook de video over de Geweldige Wijk.