Evaluatie lokale samenwerksessies

In 2017-2018 faciliteerden het RIVM en NHG vanuit het project Preventie in de Buurt verspreid over Nederland 20 lokale werksessies. In een werksessie gaan lokale professionals een dagdeel aan de slag. Ze leren elkaar kennen, benoemen gezamenlijk prioriteiten en werken aan een plan van aanpak met samenwerkingsafspraken over gezondheid en preventie in de wijk. 

Dit korte filmpje geeft je een indruk van een lokale werksessie. 

In deze evaluatie blikken we terug op de werksessies. Wie deden mee aan de werksessies en heeft de samenwerking daadwerkelijk een impuls gekregen? De evaluatieresultaten geven je inzicht. Doe je winst met deze uitkomsten. Lees over de ervaringen met en opbrengsten van de werksessies van Preventie in de Buurt en benut ze voor jouw lokale praktijk.

Opbrengsten

De samenwerking aan gezondheid in de wijk heeft door de werksessies een duidelijke impuls gekregen die ook een half jaar later nog doorwerkt. Belangrijke opbrengsten zijn:

  • meer inzicht in de gezondheidssituatie in de wijk,
  • driekwart van de deelnemers ging nieuwe samenwerkingsrelaties aan, 
  • meer gezamenlijke prioriteiten, en  
  • in een aantal wijken zijn de acties uit de werksessies geborgd in bestaande plannen en overlegstructuren.

Voor huisartsen geldt dat zij na de werksessie eerder kijken naar niet-medische oplossingen.

“Door de werksessie kijk ik tijdens mijn spreekuur meer naar bewegen en voeding. Het staat weer op de agenda, ik heb er ook gelijk met collega’s over gesproken.”

“Ik ben wijzer geworden over de ondersteuningsmogelijkheden van het sociaal wijkteam en jeugdteam. Maar ook wat scholen en straathoekwerk kunnen doen.”

16 van de 19 wijken maakten afspraken om de acties uit de werksessie te continueren. Sommige wijken borgden de samenwerkingsafspraken uit de werksessie in bestaande plannen en overlegstructuren, zoals het JOGG of GIDS-programma, sociale wijktafels of het buurtcontract.

Terugblikkend, een half jaar na de werksessie, zegt bijna de helft van de deelnemers (43%) dat de werksessie een impuls gaf aan wijksamenwerking rondom gezondheid. Enkele deelnemers constateren dat er meer tijd nodig is om resultaten te zien.

Deelnemers zien als belangrijkste uitdaging de verschillen in tempo, taal en cultuur tussen preventie, zorg en welzijn te overbruggen. Daarnaast vinden zij structurele financiering belangrijk voor een succesvolle wijksamenwerking aan gezondheid in de toekomst.

“De werksessie hielp om van de professionals uit verschillende domeinen te horen wie er in de wijk werkt en wat het aanbod is. Het heeft inzicht gegeven in wat we doen. Maar het vergt wel onderhoud en vervolgacties.”

“Het succes van de werksessies is dat we minder langs elkaar heen werken. Er is meer oog voor de ander.”

“De verbinding tussen de eerste lijn en het sociaal domein is beter geworden. Zonder werksessie was dat nooit gelukt, dat was een beslissende factor.”

Ervaringen

“Inspirerende bijeenkomst. Erg leuk om met verschillende professionals te spreken en te brainstormen!”

Goede werkvormen, een hoge betrokkenheid en een uitstekende sfeer kenmerkten de werksessies. Het afwisselende programma werkte stapsgewijs toe naar duurzame samenwerkingsafspraken. Wel bleek dat één werksessie hiervoor vaak niet genoeg was.

De werksessie is ontwikkeld als een geaccrediteerde scholingsmodule van het NHG. Bij de werksessie hoort een draaiboek en allerhande werkvormen. Deze zijn gratis online beschikbaar via de Toolkit Lokale werksessie, zodat je ook zelf een werksessie kunt organiseren.

Deelnemers aan de werksessies beoordeelden als ‘goed tot uitstekend’: de sfeer tijdens de werksessie (97%), de gespreksleiding door NHG-coaches (80%) en de werkvormen (73%). Ook de lokale kartrekkers waren positief over de werksessies. Ze waardeerden vooral de informele sfeer, de brede mix van professionals en de interactieve werkvormen. En zij vonden dat het geaccrediteerde format voldoende ruimte liet voor een eigen, lokale invulling per wijk.

“Ik vond de werkvormen op deze avond heel zinvol! Het zorgde voor goed onderling contact.”

Een werksessie duurt vier uur. Het programma bestaat uit elkaar leren kennen en gezamenlijk kiezen van prioriteiten rondom gezondheid en preventie. Ook werken deelnemers samen aan een plan van aanpak om tot structurele samenwerkingsafspraken te komen. Dat bleek niet in een sessie te realiseren. Sommige deelnemers en lokale kartrekkers vonden dat te ambitieus. In de praktijk bleek dat men tijdens de sessies een start maakten met een gezamenlijk plan van aanpak en concrete samenwerkingsafspraken. 

Bereik

“Een goede wijksamenwerking bespaart mij als huisarts tijd. Je kunt efficiënter patiënten helpen of doorverwijzen.”

Ruim 400 lokale professionals deden mee aan een werksessie, per wijk zo’n 15-30 deelnemers. Bijna de helft bestond uit eerstelijns zorgverleners en een kwart was afkomstig uit de publieke gezondheid (GGD of gemeente). Daarnaast waren ook professionals uit de welzijnssector goed vertegenwoordigd. Met de werksessies bereikten we dus een brede doelgroep binnen preventie, zorg en welzijn.

Lokale kartrekkers werkzaam bij een GGD, gemeente, ROS of huisartsengroep organiseerden werksessies in 20 wijken verspreid over Nederland. Centraal stond een lokaal vraagstuk rond  samenwerking gericht op tegengaan van overgewicht, armoede, eenzaamheid, op meer bewegen en psychisch gezondere inwoners.

Zo’n 60 huisartsen waren bij de werksessies betrokken. Zij gaven als belangrijkste redenen voor deelname aan dat zij hun patiënten betere zorg kunnen bieden en tijdsbesparing omdat ze patiënten makkelijker kunnen helpen of doorverwijzen.

“Ik zie duidelijk dat veel vragen in de praktijk huisartsoverstijgend zijn. Voor betere oplossingen voor patiënten is samenwerking met andere partners nodig.”

Mail ons als je het volledige evaluatierapport wilt inzien (zie colofon).