Mei 2021 | Nummer 6
https://magazines.rivm.nl/2021/05/altijd-alert
Verbinden, vertrouwen, vernieuwen. Voor mij de leidraad in mijn werk.
De responsorganisatie Milieu- en Stralingsincidenten werkt in en met een netwerk van ketenpartners. Dat gaat niet zonder elkaar te kennen, elkaar om hulp te durven vragen en met elkaar te innoveren in de respons op incidenten. Respons gaat niet alleen over optreden tijdens een incident. Respons gaat wat mij betreft ook over vragen die spelen in de vóórbereiding op calamiteiten en crises. Ook in die fasen van de veiligheidsketen willen we er voor u zijn.
Voorbereiding. Een begrip dat het afgelopen jaar vaak viel in de context van de mondiale COVID-19 uitbraak. ‘Waren we voorbereid op de bestrijding van het virus en de effecten van de pandemie op de zorg, de economie of het onderwijs? Wat wisten we over het gedrag van burgers op het punt van het langdurig opvolgen van maatregelen?’ Vragen die ongetwijfeld in evaluatie over de aanpak van COVID-19 aan bod komen.
Uit onze responspraktijk weten we dat voorbereiding loont. Allereerst door onze mensen goed op te leiden en te trainen. U leest in Altijd Alert over de training van onze gaspakdragers in de ontsmettingsstraat van het Landelijk Team Forensische Opsporing (LTFO). Zo hebben zij het laatste stukje van een inzet – de ontsmetting – aan den lijve ervaren.
Voorbereiding gaat ook over kennisontwikkeling. Bijvoorbeeld bij de vraag: ‘wat zijn de effecten van vrijkomende stoffen op de mens in geval van een acute blootstelling? Onze toxicologen weten raad met die vraag: zij hebben nieuwe interventiewaarden afgeleid, waarmee GAGS’en gezondheidsrisico’s kunnen duiden. Ook hierover meer in dit nummer.
Onze brandexperimenten met lithium-ion batterijen passen eveneens in het straatje van kennisontwikkeling. In de rubriek ‘Kort Nieuws’ is een link naar het rapport over de brandexperimenten opgenomen. Onze bevindingen kunt u gebruiken in uw eigen organisatie tijdens een inzet bij een accubrand.
Wij gaan door met voorbereiden en samenwerken. Voor de responsorganisatie Milieu-incidenten blijf ik verantwoordelijk, maar de responsorganisatie Stralingsincidenten staat vanaf 15 maart onder leiding van Herman Schreurs, afdelingshoofd Stralingsincidenten, Monitoring en Analyse. In dit magazine stelt hij zich aan u voor.
Cobi de Boer,
Afdelingshoofd Milieu-incidenten, Veiligheid en Security
Mijn naam is Herman Schreurs en vanaf 15 maart jl. ben ik bij het RIVM hoofd van de afdeling Stralingsincidenten, Monitoring en Analyse (SMA).
De afdeling SMA ontwikkelt en beheert meetnetwerken, mobiele laboratoria, rekenmodellen en ICT-infrastructuur om 24/7 een radiologisch beeld te kunnen geven bij stralingsincidenten en ongevallen. Het radionuclidenlaboratorium ondersteunt de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) bij de controle op de uitstoot van de nucleaire industrie en het bij monitoren van de straling in de natuur. Ook onderzoekt de afdeling de bijzondere vondsten die de ANVS regelmatig doet, en werken de medewerkers aan het voorkomen van smokkel van radiologisch en nucleair materiaal.
Ik ken het werkveld goed, omdat ik mij als programmacoördinator Kennis en Analyse Stralingsincidenten al vanaf 2016 bezighield met alle aspecten van de Ongevalsorganisatie Straling van het RIVM en het Radiologisch Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN). Ik ben verheugd dat ik mij vanuit een andere rol kan blijven inzetten voor dit boeiende vakgebied.
In deze rubriek lichten we onze expertise op het gebied van CBRN-Respons toe. Deze keer aandacht voor de nieuwe interventiewaarden en de bemonstering van luchtstof met de High Volume Air Sampler (HVS).
Het RIVM heeft als wettelijke taak om de hoeveelheid radioactiviteit in het milieu te monitoren. Het RIVM verzamelt daarom in Bilthoven continu neerslag- en luchtmonsters en analyseert deze op een mix van radionucliden. Daardoor weten we wat het normale achtergrondniveau van straling in Nederland is en kunnen we ongewone stralingsniveaus opsporen. De gevoeligste manier om radioactiviteit in de lucht te meten is door lucht met een zogeheten High Volume Sampler (HVS) aan te zuigen over een filter.
In december publiceerde het RIVM het document Interventiewaarden voor incidentbestrijding: interventiewaarden, stofdocumenten en handleiding.
Hierin zijn alle stofdocumenten voor herziene interventiewaarden opgenomen. Deze zijn ontwikkeld na consultatie van o.a. AGS en GAGS. Ook zijn de waarden opgenomen in de RIVM Incident App.
Omdat we ook graag het werk en de mensen van de MOD aan u voorstellen gingen we hierover in gesprek met MOD-toxicoloog Peter Bos.
Een aanslag met chemische, biologische, radiologische, nucleaire middelen of explosieven (CBRN-E) is in Nederland gelukkig nog niet voorgekomen. Toch zijn er ook in Nederland recent incidenten met poederbrieven geweest.
In deze bijdrage lichten we toe welke rol het Mobiel Chemisch Biologisch Laboratorium (MCBL) heeft in het Protocol Verdachte Objecten (PVO).
Het is erg onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk: door een onbekende oorzaak raakt een kerncentrale zwaar beschadigd waardoor radioactieve stoffen vrijkomen. En hoe onwaarschijnlijk ook, we zijn in Nederland op verschillende scenario’s voorbereid. Het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN) speelt daarin een belangrijke rol.
Het RIVM-gaspakkenteam is op 17 februari door de ontsmettingseenheid van het Landelijk Team Forensische Opsporing (LTFO) getraind in het doorlopen van de ontsmettingsprocedure.
Nieuws over interessante RIVM-publicaties die recent zijn verschenen, bijzondere feiten of ontwikkelingen en andere wetenswaardigheden.
11 maart 2021 was het 10 jaar geleden dat een zware zeebeving leidde tot een tsunami, met het kernongeval in Fukushima tot gevolg. Op de RIVM-website staat een artikel hierover. Daarin leggen we uit wat er mis ging in Fukushima, wat de gevolgen waren ter plekke én in Nederland en wat de rol van het RIVM daarbij is geweest.
Als er een stralingsincident of kernongeval plaatsvindt, moet het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN) snel bij elkaar kunnen komen. Daarvoor is bij het RIVM een crisisruimte beschikbaar. Sinds kort is er ook een back-up crisisruimte bij Rijkswaterstaat. Een veilige gedachte.
Zonnepanelen spelen een essentiële rol in de energietransitie. Het gebruik van zonnepanelen zal de komende jaren waarschijnlijk snel toenemen. In 2020 zijn er meerdere branden geweest waarbij een groot aantal zonnepanelen was betrokken.
In de vorige editie van dit magazine schreven we over de brandexperimenten met li-ion batterijen, die we hebben uitgevoerd. De meetresultaten en de betekenis ervan voor de praktijk zijn verder uitgewerkt in een rapportage, die recent is gepubliceerd.